တရားလက္လြတ္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး စစ္တပ္မွ မၾကာေသးမီက ၀န္ခံ လိုုက္ျခင္းသည္ ၄င္းတိုု႔က်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားအတြက္ ေနာက္ထပ္ ၀န္ခံအသိအမွတ္ျပဳရန္ လမ္းဖြင့္ေပးျခင္း ျဖစ္သင့္သည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ေကာင္းခါးေက်းရြာတြင္ ကခ်င္ဆရာမေလးမ်ား အုုပ္စုုလိုုက္ အဓမၼျပဳက်င့္ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရ သည့္ ၃ ႏွစ္ေျမာက္ေန႔တြင္ အစိုုးရအေနျဖင့္ အဆိုုပါ အမႈအခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး စံုုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပန္လည္ျပဳလုုပ္ရန္ လူ႔အခြင့္အေရးမွတ္တမ္းကြန္ရက္ (ျမန္မာႏိုုင္ငံ)မွ အစိုုးရအား ေတာင္းဆိုုပါသည္။ အစိုုးရတပ္မွ တပ္သားမ်ား ပါ၀င္က်ဴးလြန္သည့္ သက္ေသအေထာက္အထားမ်ားရွိေသာ္လည္း ဤအမႈကိုု ယခုုတုုိင္ ေျဖရွင္းႏိုုင္ျခင္းမရွိေသးပါ။

၂၀၁၅ ခုုႏွစ္ နံနက္ေစာေစာတြင္ ကခ်င္ႏွစ္ခ်င္းခရစ္ယာန္အသင္း (KBC) မွ ေစတနာ့၀န္ထမ္း ဆရာမေလးႏွစ္ဦးျဖစ္သည့္ မရန္လုုရာႏွင့္ နန္႔ဆင္တိုု႔ေနထိုုင္သည့္ ဘုုရားေက်ာင္း၀င္းအတြင္းရွိ ေနအိမ္ဘက္မွ ေအာ္ဟစ္သံမ်ား ၾကားခဲ့ၾကရသည္။ ေဒသခံရြာသားမ်ားက အျဖစ္အပ်က္ကိုု သြားေရာက္စံုုစမ္းေသာ္လည္း ေရခ်ိဳးခန္းဘက္မွ အသံမ်ားၾကားရသည့္ေနာက္ ျပန္လွည့္ခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ေန႔မနက္တြင္ ႏွိပ္စက္၊ အဓမၼျပဳ က်င့္ခဲ့သည့္ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္မ်ားႏွင့္အတူ ဆရာမေလးႏွစ္ဦး၏ အေလာင္းကိုု ေတြ႔ရွိၾကသည္။ ထိုုအခ်ိန္က မရန္လုုရာႏွင့္ တန္ဘူေခၚန္နန္႔ဆင္ တိုု႔သည္ အသက္ ၂၀ႏွင့္ ၂၁ ႏွစ္အရြယ္ရွိၾကၿပီျဖစ္သည္။

ရဲတပ္ဖြဲ႔၏ စံုုစမ္းစစ္ေဆးမႈမွာလည္း မသၤကာဖြယ္တစံုုတဦးကိုုမွ ဖမ္းဆီးႏိုုင္ျခင္းမရွိေပ။ အခင္းမျဖစ္မီက အဆိုုပါ ရြာသိုု႔ ေရာက္ရွိလာၿပီး ဘုုရားေက်ာင္းအနီးရွိ အိမ္မ်ားတြင္ စခန္းခ်ေနသည့္ ခမရ ၅၀၃ မွ စစ္သားမ်ားအေပၚ အာဏာပိုုင္မ်ားမွ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ ဖံုုးကြယ္၊ အကာအကြယ္ေပးေနသည္ဟုု အရပ္ဖက္လူမႈအဖြဲ႔အစည္းမ်ားက စြပ္စြဲၾကသည္။

အဆိုုပါ အမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး စံုုစမ္းမႈမ်ား ျပဳလုုပ္ခဲ့ၾကသည့္ ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳကြန္ရက္ (LAN) ႏွင့္ ND-Burma ၏ အဖြဲ႔၀င္ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးအစည္းအရံုုး (KWAT) တိုု႔က စစ္သားမ်ား က်ဴးလြန္ေၾကာင္း သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ားျဖစ္သည့္ ေသဆံုုးသူဆရာမေလးမ်ား၏ အိမ္ေရွ႔တြင္ စစ္ဖိနပ္ရာမ်ားေတြ႔ရွိျခင္း၊ သတ္ျဖတ္မႈျဖစ္ပြားၿပီးသည္ႏွင့္ စစ္သား ၁၀ ေယာက္မွာ ရြာမွ အျမန္ဆံုုးထြက္ခြာသြားျခင္းႏွင့္ ၄င္းတိုု႔အေပၚ စံုုစမ္းေမးျမန္းမႈ မျပဳခဲ့ျခင္း၊ သတ္ျဖတ္မႈမျဖစ္ပြားမီကေလးတြင္ စစ္တပ္အရာရွိတည္းခိုုေနထိုုင္သည့္ အိမ္မွ အိမ္ရွင္အား တစံုုတရာရွင္းျပျခင္းမရွိပဲ ရြာမွ တျခားတေနရာသိုု႔ သြားေရာက္ေစျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ခံရသည့္ ဆရာမေလးႏွစ္ဦး၏ မိသားစုုမ်ားအား စစ္တပ္မွ က်ပ္ ၅.၃ သန္း (အေမရိကန္ေဒၚလာ ၄၈၀၀ ခန္႔) ေပးခဲ့ျခင္း စသည့္ အခ်က္မ်ားကိုု ေတြ႔ရွိခဲ့ၾကသည္။

စံုုစမ္းမႈအရ ရဲတပ္ဖြဲ႔သည္ သက္ေသအေထာက္အထားမ်ား စုုေဆာင္းျခင္းႏွင့္ မသကၤာသူမ်ားအား ေမးျမန္းျခင္း၊ ေသဆံုုးမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး တရားနည္းလမ္းတက်ေဆာင္ရြက္ျခင္းႏွင့္ သမာသမတ္က်က် ေဆာင္ရြက္ရန္ အား နည္းျခင္း စသည့္ အေျခခံ လုုပ္ထံုုးလုုပ္နည္းမ်ားအတိုုင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ ပ်က္ကြက္သည္ကိုု ေတြ႔ရသည္။

စစ္သားမ်ားအား အခင္းျဖစ္ပြားရာမွ ေရႊ႔ေျပာင္းျခင္းႏွင့္ က်ဴးလြန္သူဟုု မသကၤာသူမ်ားအား ေမးျမန္းရန္အတြက္ စစ္တပ္ထံမွ ခြင့္ျပဳခ်က္ရယူရျခင္းစသည့္ လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ အာဏာမ်ားကိုု စစ္တပ္မွ အလြန္အမင္းက်င့္သံုုး၍ ရဲတပ္ဖြဲ႔၏ စံုုစမ္းမႈအမ်ားအေပၚ လႊမ္းမိုုးခဲ့သည္။ ရြာအတြင္း ယာယီစခန္းခ်ေနသည့္ စစ္သား ၄၀ မွ ၂၈ ဦးကိုု သာ ရဲတပ္ဖြဲ႔က ေမးျမန္းႏိုုင္ၿပီး ေမးျမန္းရာတြင္လည္း တဦးလ ွ်င္ ၅ မိနစ္ထက္ပိုု၍ ေမးျမန္းျခင္း မျပဳႏုုိင္ေပ။ ရဲတပ္ဖြဲ႔မွ ရြာသားမ်ားအား စစ္ေစးေမးျမန္းၿပီး စုုေဆာင္းခဲ့သည့္ သတင္းအခ်က္မ်ားကိုုလည္း စစ္တပ္သိုု႔ တိုုက္ရိုုက္ေပးပိုု႔ရသည္။

အဆိုုပါ ျပစ္မႈတြင္ စစ္သားမ်ားပါ၀င္ပတ္သက္သည္ဟုု စြပ္စြဲသူမည္သူ႔ကိုုမဆိုု စစ္တပ္မွ တရားစြဲဆိုုမည္ဟုု ၿခိမ္း ေျခာက္ခဲ့သည္။ ခမရ ၅၀၃ မွ တပ္ရင္းမႈးျဖစ္သူက ရြာသားမ်ားအား “ငါတိုု႔စစ္ေၾကာင္းမွာ ေမာ္တာ အလက္ ၂၀ ရွိတယ္၊ ငါတိုု႔ကိုု မသကၤာဘူးလိုု႔ စြပ္စြဲရင္ တရြာလံုုးျပာက်ေအာင္ ပစ္လိုု႔ရတယ္” ဟုု ၿခိမ္းေျခာက္ခဲ့သည္။

KWAT မွ အေထြေထြအတြင္းေရးမႈး မြန္းေနလီက “ဒီအမ်ိဳးသမီးေလးေတြ သတ္ျဖတ္ခံရတာ ၃ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္ေပ မယ့္၊ ကခ်င္လူမႈအသိုုင္းအ၀ိုုင္းထဲက တေယာက္တေလမွ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့လဲဆိုုတာ ဘယ္ေတာ့မွ ေမ့ေပ်ာက္ သြားမွာ မဟုုတ္ဘူး၊ တရားမ ွ်တမႈရေအာင္လုုပ္ဖိုု႔သာ ျပင္းထန္ႀကီးထြားလာတယ္။ အစိုုးရရဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုုပ္ငန္းစဥ္ မေအာင္ျမင္ရျခင္းကလြဲလိုု႔၊ လက္နက္ကိုုင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုုညွိႏိႈင္းတာေတြနဲ႔ အျခားတဖက္က လုုပ္ရပ္ အေနနဲ႔ ေဒသခံ လူ႔အသိုုင္းအ၀ိုုင္းေတြရဲ႔ နာက်င္ခံစားရမႈေတြကိုု စတင္ထုုတ္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္၊ အတိတ္က ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြကိုု ကုုစားဖိုု႔လုုပ္တာ သိပ္ေနာက္မက်ေသးတဲ့အျပင္ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကိုုလည္း ရွာေဖြႏိုုင္ပါတယ္”

လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကိုု ND-Burma အေနျဖင့္ ၂၀၀၄ ခုုႏွစ္စတင္ မွတ္တမ္းတင္လ ွ်က္ရိွၿပီး မိမိတိုု႔ တြင္ စုုေဆာင္းထားသည့္ ခ်ိဳးေဖာက္မႈ မွတ္တမ္း ၆၀၀၀ ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး တရားမ ွ်တမႈ ရရွိသည့္ ျဖစ္ရပ္မ်ား မရွိေသးေပ။ ျဖစ္ရပ္အခ်ိဳ႔တြင္သာ စစ္တပ္သည္ ေအာက္ေျခစစ္သားတခ်ိဳ႔ကိုု အၾကမ္းဖက္က်ဴးလြန္မႈမ်ား အတြက္ အေရးယူခဲ့သည္ကိုုေတြ႔ရသည္။ ရခိုုင္ျပည္နယ္ရွိ အင္းဒင္ရြာရွိ တရားလက္လြတ္ သတ္ျဖတ္မႈတြင္ စစ္တပ္မွ ပါ၀င္ပတ္သက္သည္ဟုု ၀န္ခံမႈက လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားအတြက္ ေနာက္ထပ္ အသိအမွတ္ျပဳ ၀န္ခံရန္ လမ္းခင္းေပးမည္ဟုု ေမ ွ်ာ္လင့္ပါသည္။

လြတ္လပ္သည့္ စံုုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ားျပဳလုုပ္ခဲ့ၿပီး ထိန္းသိမ္းခံေနရသည့္ ရိုုက္တာသတင္းဌာနမွ သတင္းေထာက္ ႏွစ္ဦးကိစၥက စစ္တပ္အား တရားလက္လြတ္သတ္ျဖတ္မႈမ်ားတြင္ တာ၀န္ရွိသည္ဟုု ၀န္ခံထြက္ဆိုုလာေစသည္။ ႏိုုင္ငံျခားအစိုုးရမ်ား၊ ႏိုုင္ငံတကာအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ ဦးေဆာင္သည့္အစိုုးရအေနျဖင့္ တိုုင္းျပည္အတြင္း စစ္တပ္မွက်ဴးလြန္ခဲ့သည့္ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားအတြက္ ရွင္းလင္းေပးရန္ ဖိအားေပးေျပာဆိုုသင့္သည္။ အတိတ္က လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူမ်ားအား အသိအမွတ္ျပဳေပးျခင္းသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းသာယာသည့္ အနာဂတ္ကိုု တည္ေဆာက္ရန္ တခုုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္သည္။

ND-Burma ၏ အဖြဲ႔၀င္ ၁၃ ဖြဲ႔သည္ တိုုင္းရင္းသားမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ လိင္စိတ္ခံယူမႈကြဲျပားသူ အသိုုင္းအ၀ိုုင္းမ်ားကိုု ကိုုယ္စားျပဳၿပီး၊ အဖြဲ႔၀င္မ်ားမွာ-

အဖြဲ႔၀င္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား

၁။ ႏုုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ (AAPP-B)

၂။ ကခ်င္လူမႈဖြ႔ံၿဖိဳးေရးကြန္ရက္ (KDNG)

၃။ မြန္ျပည္လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ (Hurform)

၄။ ကခ်င္အမ်ိဳးသမီးအစည္းအရံုုး (ထိုုင္းႏိုုင္ငံ) (KWAT)

၅။ တအာင္းအမ်ိဳးသမီးအဖြဲ႔အစည္း (TWO)

၆။ တအာင္းေက်ာင္းသားႏွင့္ လူငယ္အဖြဲ႔အစည္း (TSYO)

၇။ ထား၀ယ္အမ်ိဳးသမီးသမဂၢ (TWU)

ဆက္စပ္အဖြဲ႔အစည္းမ်ား

၁။ ရခိုုင္ျပည္လံုုးဆိုုင္ရာေက်ာင္းသားႏွင့္ လူငယ္ကြန္ဂရက္ (AASYC)

၂။ ခ်င္းလူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ (CHRO)

၃။ ႏိုုင္ငံတကာ ေျမကမၻာအခြင့္အေရးအဖြဲ႔ (ERI)

၄။ ညီမ ွ်ျခင္းျမန္မာ (EM)

၅။ လားဟူအမ်ိဳးသမီးအဖြ႔ဲ (LWO)

၆။ ပအိုု႔လူငယ္အဖြဲ႔ (PYO)

ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ ျမန္မာဘာသာကုိ ဤေနရာတြင္ လည္းဖတ္ရႈႏုိင္သည္။

Read the statement in English HERE.