09 December 2022
သို့
The Honorable James Cleverly
Secretary of State for the Foreign, Commonwealth & Development Office
King Charles Street
London, SW1A 2AH
United Kingdom
၂၀၂၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်*
ယူကေနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးထံ အိတ်ဖွင့်ပေးစာ – မြန်မာနိုင်ငံသို့ လေယာဥ်ဆီတင်ပို့ရောင်းချရာတွင် ပါဝင်သည့် ကုမ္ပဏီအားလုံးကို အရေးယူပိတ်ဆို့ရန်
လေးစားရပါသော ဂုဏ်သရေရှိဝန်ကြီးမင်းရှင်/ခင်ဗျား
အောက်တွင်လက်မှတ်ရေးထိုးထားသော မိမိတို့ မြန်မာ၊ ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်း ၅၅၀ ဖွဲ့ သည် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူ့အခွင့်အရေးနေ့ကို အသိအမှတ်ပြုပြီး မြန်မာစစ်အုပ်စုကို ဆန့်ကျင်အံတုကာ ၎င်းတို့၏ ရပိုင်ခွင့်နှင့် ဒီမိုကရေစီကို ရဲရင့်စွာဆက်လက်ကာကွယ်နေကြသည့် မြန်မာပြည်သူများနှင့်အတူ သွေးစည်းညီညွတ်စွာ ရပ်တည်သည့်အနေဖြင့် မြန်မာစစ်အုပ်စုကို လေယာဥ်ဆီတင်ပို့ရောင်းချရာတွင် မည်သည့် ဗြိတိသျှကုမ္ပဏီမျှ တိုက်ရိုက်ဖြစ်စေ၊ သွယ်ဝိုက်၍ဖြစ်စေ ပါဝင်ခြင်းမရှိရေး ယူကေအစိုးရမှ ချက်ချင်းအရေးယူဆောင်ရွက်ပေးပါရန် တောင်းဆိုလိုက်သည်။ ထို့အပြင် မြန်မာစစ်အုပ်စု၏ ဆိုးရွားသော ရာဇဝတ်မှုများကို အဆုံးသတ်ရန် လူကြီးမင်းအနေဖြင့် ပိုမိုပြတ်သားပြင်းထန်သည့် လုပ်ဆောင်မှုများ ဆောင်ရွက်ရန်လည်း မိမိတို့မှ တောင်းဆိုသည်။
၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် မြန်မာစစ်တပ်မှ လုပ်ဆောင်ခဲ့သော တရားမဝင် အာဏာလုယူရေးကြိုးပမ်းမှုက နိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် ဆိုးရွားကြမ်းကြုတ်သော လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ နှင့် ယခင်က တစ်ခါမျှမကြုံခဲ့ဖူးသော လူ့အခွင့်အရေးနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ စစ်အုပ်စု၏ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုများ၊ အထူးသဖြင့် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် လူပေါင်း ၂,၅၀၀ အသက်ဆုံးရှုံးရကာ နောက်ထပ်သော လူပေါင်း ၂.၅ သန်းကျော်ကိုလည်း အိုးအိမ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးစေခဲ့သည်။ မြေပြင်ရှိ အမှန်တကယ်သော ပမာဏသည် ထို့ထက်များစွာ ပို၍များနိုင်သည်။ ကျောင်းများ၊ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာဝန်ဆောင်မှုဌာနများ၊ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အဆောက်အဦးများ အပါအဝင် အရပ်သားများသည် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု၏ ပစ်မှတ်ထားခြင်းနှင့် ခြိမ်းခြောက်မှုကို အစဥ်တစိုက်ခံနေရသည့်အပြင် အသက်ဘေးအတွက်လည်း ထွက်ပြေးနေကြရသည်။
စစ်အုပ်စုသည် နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီများက တင်ပို့ရောင်းချပေးသော၊ ကြားဝင်အကျိုးဆောင်ပေးသော လေယာဥ်ဆီများကြောင့် ပြည်သူများအပေါ် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများကို အရှိန်မြှင့်နိုင်ခြင်း ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခြားဆိပ်ကမ်းများမှ တင်ပို့သော လေယာဥ်ဆီရောင်းချမှု ကွင်းဆက်များသည် စစ်အုပ်စုက နေ့စဥ်ကျူးလွန်နေသည့် စစ်ရာဇဝတ်မှုများနှင့် တိုက်ရိုက်ချိတ်ဆက်နေသည်။ ဗြိတိသျှကုမ္ပဏီများသည် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လေယာဥ်ဆီ တင်ပို့နေသည့် သင်္ဘောများကို အာမခံဝန်ဆောင်မှုပေးနေကြောင်း မိမိတို့မှ သိရှိရသည်။ ထိုတင်ပို့ရောင်းချမှု ကွင်းဆက်သာ ဆက်လက်လည်ပတ်ခွင့် ရနေမည်ဆိုပါက စစ်အုပ်စု၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများသည် နောက်ထပ်သော လူ့အသက်များစွာကို နုတ်ယူမည့်အပြင် ကြီးမားသည့် နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးရမှုများ၏ အခြေအနေကိုလည်း ပိုမိုဆိုးရွားလာစေမည် ဖြစ်သည်။ စစ်အုပ်စု၏ မရေတွက်နိုင်သော စစ်ရာဇဝတ်မှုများနှင့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ်ဆန့်ကျင်သော ရာဇဝတ်မှုများသည် ၂၂ လ တိုင်သည်အထိ ကြမ်းတမ်းရမ်းကားခွင့် ဆက်လက်ရနေသည်။ ယခုအချိန်သည် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းမှ ဤအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာရာဇဝတ်အဖွဲ့ထံ စီးဆင်းနေသော လက်နက်ခဲယမ်း တင်ပို့ရောင်းချမှုများကို ဖြတ်တောက်ရန် အလုံးစုံသောတားမြစ်ချက်ကို လုပ်ဆောင်ရမည့်အချိန် ဖြစ်သည်။
ဒီမိုကရေစီနှင့် လူ့အခွင့်အရေးတန်ဖိုးများအပေါ် ထားရှိသော ယူကေအစိုးရ၏ ကတိကဝတ်များကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပိုမိုနက်ရှိုင်းလာနေသော အကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းရန် လူကြီးမင်းက ထိရောက်ပြီး အဓိပ္ပာယ်ရှိသည့် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်မှုများဖြင့် ထင်ဟပ်ပြသရမည် ဖြစ်သည်။ စစ်ရာဇဝတ်ကောင်များနှင့် စစ်အုပ်စုနှင့်ဆက်စပ်သည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအပေါ် အရေးယူပိတ်ဆို့ခြင်း အပါအဝင် မြန်မာပြည်သူ များ၏ ရပိုင်ခွင့်များကို ကာကွယ်ရန် တရားမဝင်သော အာဏာလုယူရေးကြိုးပမ်းမှု အဆုံးသတ်ရေး လုပ်ဆောင်သော ပြည်သူလူထု၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို ပံ့ပိုးသည့် ယူကေအစိုးရ၏ ယခင် လုပ်ဆောင်ချက်များနှင့် မြန်မာပြည်သူများအား တရားဝင်ကိုယ်စားပြုသော အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ၏ရုံးကို လူကြီးမင်း၏နိုင်ငံ၌ ဖွင့်လှစ်ရာတွင် အားပေးထောက်ခံခဲ့မှု တို့ကို မိမိတို့မှ အသိအမှတ်ပြုသည်။ ထို့အပြင် နိုင်ငံတကာတရားရုံး (ICJ) တွင် မြန်မာနိုင်ငံအား တရားစွဲဆိုထားသည့် ဂမ်ဘီယာ၏အမှု၌ နောက်ကျမှဖြစ်သော်လည်း ပါဝင်လာသော ယူကေအစိုးရ၏ ထောက်ခံရပ်တည်မှု ကိုလည်း မိမိတို့မှ ကြိုဆိုသည်။ သို့သော် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဖြစ်ပွားနေသော လေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုများနှင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများကို အဆုံးသတ်ရန် ယခုထက် ပိုမိုပြတ်သားပြီး လက်တွေ့ကျသည့် လုပ်ဆောင်မှုများ အရေးပေါ် လိုအပ်နေလျက်ရှိသည်။ ပဋိပက္ခနှင့်ဆက်စပ်သည့် လိင်စိတ်ခံယူမှုကွဲပြားမှုအပေါ် အခြေခံသော အကြမ်းဖက်မှုများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမည်ဟူသည့် လူကြီးမင်းအစိုးရ၏ ကတိသည်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကျပ်အတည်းအတွင်းရှိ အမျိုးသမီးများနှင့် မိန်းကလေးငယ်များကို ဦးစားပေးရမည် ဖြစ်သည်။
လူကြီးမင်းအနေဖြင့် စစ်အုပ်စုထံ လေယာဥ်ဆီတင်ပို့ရောင်းချရာတွင် ပါဝင်သည့် မြန်မာကုမ္ပဏီများ နှင့် နိုင်ငံပိုင်လုပ်ငန်းများအပေါ် ချက်ချင်းဒဏ်ခတ် အရေးယူပိတ်ဆို့ပေးပါရန် မိမိတို့မှ အလေးအနက် ပန်ကြားသည်။ ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လေယာဥ်ဆီတင်ပို့ရောင်းချခြင်းတွင် မည်သည့်အပိုင်းကမဆို ပါဝင်နေသည့် ဗြိတိသျှကုမ္ပဏီများကိုလည်း ချက်ချင်းအရေးယူပိတ်ဆို့ရန် မိမိတို့မှ တောင်းဆိုသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသို့ လေယာဥ်ဆီ တင်ပို့ရောင်းချမှုကို ယူကေအစိုးရက အသေအချာ ပိတ်ဆို့အရေးယူရန် အလွန့်အလွန်အရေးကြီးသည်။ ထိုပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများထဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လေယာဥ်ဆီတင်ပို့ရာ၌ အသုံးပြုနေသည့် သင်္ဘောများနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများအတွက် အာမခံပေးသည့် ကုမ္ပဏီများ၊ အသိအမှတ်ပြုခြင်းနှင့် စိစစ်အတည်ပြုခြင်း စသည့် ဝန်ဆောင်မှုများ ဆောင်ရွက်ခြင်းတို့လည်း အကျုံးဝင်ရမည်။ မြန်မာစစ်အုပ်စုသည် တင်ပို့ရောင်းချသူများထံမှ စီးပွားရေးသုံးအဆင့် လေယာဥ်ဆီများကို ယခင်က သိမ်းဆည်းခဲ့ဖူးသည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လေယာဥ်ဆီတင်ပို့ရောင်းချမှုကို အလုံးစုံတားမြစ်ရန် မဖြစ်မနေအရေးကြီးသည်ဟု မိမိတို့မှ ယုံကြည်သည်။
ယနေ့အချိန်ထိ အရေးယူပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ရာတွင် ပူးပေါင်းညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရေးအတွက် ကြိုးစားအားထုတ်နေသည့် ယူကေအစိုးရ၏ အခန်းကဏ္ဍကို မိမိတို့က ကြိုဆိုထောက်ခံသည်။ မြန်မာအပေါ် လေယာဥ်ဆီတင်ပို့ရောင်းချမှု တားမြစ်ရေး လုပ်ဆောင်ရွာတွင် သြစတြေးလျ၊ ကနေဒါ၊ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုနှင့် ဥရောပသမဂ္ဂ တို့ကဲ့သို့သော မဟာမိတ်များမှ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လာစေရေး ယူကေအနေဖြင့် တိုက်တွန်းရန်လည်း မိမိတို့မှ မေတ္တာရပ်ခံသည်။ လေယာဥ်ဆီ တင်ပို့ရောင်းချမှုကို အလုံးစုံတားမြစ်လိုက်ပါက စီးပွားဖြစ်ပျံသန်းနေသည့် ပြည်တွင်းလေကြောင်းခရီးများအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိမည်ကို မြန်မာအရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းများဖြစ်သော မိမိတို့မှ သဘောပေါက်နားလည်ပါသည်။ သို့သော် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သည့် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများ လျှော့ချနိုင်မှုကြောင့် ရရှိလာမည့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျိုးအမြတ်သည် လေယာဥ်ဆီ တင်ပို့ရောင်းချမှု ပိတ်ပင်ခြင်းကြောင့် ဖြစ်လာမည့် မည်သည့်အဆင်မပြေမှုများထက်မဆို ပို၍သာလွန်ကောင်းမွန်မည်ဟု မိမိတို့မှ ယုံကြည်သည်။
နောက်ဆုံးအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် အလုံးစုံသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လက်နက်ခဲယမ်း တင်ပို့ရောင်းချမှု တားမြစ်ပိတ်ပင်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ် ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီတွင် ချမှတ်ပြဌာန်းနိုင်ရေး လုပ်ဆာင်ရန် ယူကေအစိုးရကို မိမိတို့မှ ယုံကြည်စွာအပ်နှင်းသည်။ ယင်းဆုံးဖြတ်ချက်တွင် လက်နက်၊ ခဲယမ်းနှင့် ကိရိယာများအပြင် စစ်ဘက်သင်တန်းနှင့် အကူအညီများ အားလုံးအပေါ် အကျုံးဝင်သည့် တားမြစ်ပိတ်ပင်မှု ဖြစ်ရမည် ဖြစ်သည်။
လူ့အခွင့်အရေးနှင့် တရားမျှတမှုကို လေးစားလိုက်နာသည့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာရေးအတွက် မြန်မာပြည်သူများက ၎င်းတို့၏ အသက်အိုးအိမ်များနှင့် အနာဂတ်ကို စတေးနေကြခြင်းဖြစ်ရာ ယူကေအစိုးရအနေဖြင့် တရားမဝင် စစ်အုပ်စုမှ နေ့စဥ်နှင့်အမျှ ကျူးလွန်နေသည့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများ ရပ်တန့်နိုင်ရန်နှင့် မြန်မာပြည်သူများ၏ ဘဝများကို ကာကွယ်ပေးရန်အတွက် ရနိုင်သမျှသော လက်နက်ကိရိယာအားလုံးကို အဆုံးစွန်ထိ အသုံးပြုလုပ်ဆောင်ရမည် ဖြစ်သည်။
ထပ်မံသိရှိလိုပါက ဆက်သွယ်ရန်
ဤအိတ်ဖွင့်ပေးစာကို အမည်မဖော်ပြလိုသည့် အဖွဲ့အစည်း ၃၁၄ ဖွဲ့ အပါအဝင် မြန်မာ၊ ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်း စုစုပေါင်း ၅၅၀* ဖွဲ့က လက်မှတ်ရေးထိုးတောင်းဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။
*ဤအိတ်ဖွင့်ပေးစာတွင် ပါဝင်ထောက်ခံထားသော အဖွဲ့အစည်းများစာရင်းကို ၂၀၂၂ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၃ ရက်နေ့တွင် update ပြန်လုပ်ထားပါသည်။
PDF ရယူရန် – မြန်မာဘာသာ ၊ အင်္ဂလိပ်ဘာသာ
28 February 2025
Asian NGO Network on National Human Rights Institutions , CSO Working Group on Independent National Human Rights Institution (Burma/Myanmar)
Progressive Voice is a participatory rights-based policy research and advocacy organization rooted in civil society, that maintains strong networks and relationships with grassroots organizations and community-based organizations throughout Myanmar. It acts as a bridge to the international community and international policymakers by amplifying voices from the ground, and advocating for a rights-based policy narrative.