အက်ဥ္းေထာင္တြင္းလူဦးေရေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ေရးအေရးတႀကီးလုပ္ေဆာင္ရန္လိုအပ္သည့္ အက်ဥ္းေထာင္စနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး နည္းလမ္းမ်ား အစီရင္ခံစာ
13 December 2018
နိဒါန္း
အက်ဥ္းေထာင္မ်ားသည္ ထိုႏုိင္ငံ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ႑ိဳင္၊ ဥပေဒျပဳေရးမ႑ိဳင္ႏွင့္ တရားစီရင္ေရး မ႑ိဳင္တုိ႔ အားေကာင္းျခင္း၊ အားနည္းျခင္းကုိထင္ဟပ္ေစပါသည္၊ ထုိ႔အျပင္ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားသည္ အမ်ားျပည္သူ ျမင္ကြင္းမွ သီးျခားတည္ရွိေနျခင္းေၾကာင့္၊ အက်ဥ္းသားမ်ား ခံစားေနရသည့္အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ခံေနရမႈမ်ားအေပၚ အမ်ားျပည္သူ၏ သိရွိ၊ စာနာမႈကုိရရွိေစရန္ ခက္ခဲေစပါသည္။ ကမၻာ့ႏုိင္ငံ အသီးသီးရွိ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားတြင္လည္း အက်ဥ္းသားဦးေရမွာ အက်ဥ္းေထာင္မွ ဝင္ဆံ့ႏုိင္ေသာ လူဦးေရထက္ ပိုမ်ားေနတတ္ၿပီး လူဦးေရထူထပ္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနလ်က္ရွိပါသည္။ အက်ဥ္းေထာင္အသီးသီး တြင္လည္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား လြန္လြန္က်ဴးက်ဴးျဖစ္ေပၚေနၿပီး၊ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္သူမ်ားကုိလည္း ျပန္လည္အေရးယူႏုိင္ျခင္း အားနည္းေသာနာမည္ဆုိးျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေနသည့္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားတြင္ လူဦးေရထူထပ္ျခင္းကုိ ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ေစရန္ ပထမဆုံး ျပဳလုပ္ရမည့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ရာဇဝတ္မႈဆုိင္ရာ တရားေရးစနစ္ (Criminal Justice System) ျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လက္ရွိက်င့္သုံးေနေသာ သမၼတ၏ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ႏွင့္ အက်ဥ္းေထာင္မ်ား ထပ္မံတုိးခ်ဲ႕ေဆာက္လုပ္ျခင္းသည္ အက်ဥ္းေထာင္တြင္း လူဦးေရထူထပ္ျခင္းကုိ ေလ်ာ့ခ်ႏုိင္ရန္ စနစ္တက် ေျဖရွင္းျခင္းမ်ိဳးမျဖစ္ဘဲ ေရတုိအက်ိဳးသက္ေရာက္မႈသာျဖစ္ကာ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားေသာ ေျဖရွင္းျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဥပေဒမ်ားကုိေျပာင္းလဲျခင္း၊ အက်ဥ္းေထာင္၏အေျခအေနျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲျခင္း၊ စသည္တုိ႔အားမျပဳလုပ္ပဲ သမၼတ၏လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးျခင္းႏွင့္ အက်ဥ္းေထာင္မ်ား ထပ္မံေဆာက္လုပ္ျခင္းျဖင့္ ေျဖရွင္းျခင္းမ်ိဳးသည္ အက်ဥ္းေထာင္မ်ားအတြင္း ေရရွည္ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန တုိးတက္ေစရန္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မည္မဟုတ္ပါ။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း အာဏာခဲြေဝျခင္းဆုိင္ရာ ျပႆနာကုိေျဖရွင္းျခင္း၊ သင့္တင့္ေလွ်ာက္ပတ္မႈ မရွိေသာ ျပစ္ဒဏ္ေပးမႈမ်ားကို ျပဳျပင္ျခင္းႏွင့္ ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔ေသာ လူမႈတရားမွ်တမႈဆုိင္ရာ ျပႆနာမ်ားကုိေျဖရွင္းျခင္း၊ စသည့္ စနစ္က်ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္းကသာ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားေသာ အက်ဥ္းက်ထားျခင္းႏွင့္ လူမႈေရးျပႆနာမ်ားကုိ ေလ်ာ့ခ်ေပးႏုိင္မည္ျဖစ္ပါသည္။ ဤလုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားမွသာလွ်င္ အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း လူဦးေရထူထပ္ျခင္းကုိ ေလွ်ာ့ခ်ႏုိင္သည့္ စဥ္ဆက္မျပတ္လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေသာ ေရရွည္လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကုိ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ပါမည္၊ ထုိနည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ ေျဖရွင္းမွသာ လူမႈတရားမွ်တမႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရးတုိးတက္မႈႏွင့္၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္ေရးတုိ႔အတြက္ အလားအလာေကာင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာပါမည္။
မိမိတုိ႔ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ား ကူညီေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္း (ေအေအပီပီ) အေနျဖင့္ ႏုိင္ငံေတာ္အစုိးရအား ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား အဆုံးသတ္ႏုိင္ေရးအတြက္ အစြမ္းကုန္က်ိဳးစားမည္ဟူေသာ စိတ္အားထက္သန္မႈကုိျပသႏုိင္ရန္ အက်ဥ္းေထာင္၏ အဓိက ျပႆနာျဖစ္ေနသည့္ အက်ဥ္းေထာင္တြင္း လူဦးေရထူထပ္ျခင္းေလ်ာ့ခ်ေရးအား စတင္ကုိင္ တြယ္ျခင္းျဖင့္ အက်ဥ္းေထာင္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို တက္ႀကြစြာေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း တုိက္တြန္း အပ္ပါသည္။
အက်ဥ္းေထာင္တြင္းလူဦးေရ ထူထပ္ျခင္းသည္ လူသားရင္းျမစ္မ်ားအေပၚတြင္လည္း ဆုိးက်ိဳးသက္ေရာက္ေစပါသည္။ ထိုသုိ႔လူဦးေရထူထပ္ျခင္းေၾကာင့္ အက်ဥ္းေထာင္တြင္း လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈျပႆနာမ်ား ျဖစ္ပြားျခင္းႏွင့္ အက်ဥ္းသားမ်ားကုိသာမက အက်ဥ္းေထာင္ဝန္ထမ္းမ်ားကုိပါ ရုပ္ပုိင္း၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစႏုိင္သည့္ အေျခအေနဆုိးအတြင္း တြန္းပုိ႔ေနသကဲ့သုိ႔ ျဖစ္ေနပါသည္။
ထို႔အျပင္ အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း လူဦးေရထူထပ္ျခင္းသည္ အက်ဥ္းသားမ်ား “အက်ဥ္းေထာင္မွ ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသည့္အခါ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းအတြင္းသုိ႔ ျပန္လည္ဝင္ဆံ့ႏုိင္ေစေရး” ဟူသည့္ အက်ဥ္းေထာင္၏ဦးတည္ခ်က္ကုိ ေအာင္ျမင္စြာအေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ေရးအား အဟန္႔အတားျဖစ္ေစ ပါသည္။ အက်ဥ္းေထာင္တြင္း လူဦးေရထူထပ္ျခင္းသည္ အက်ဥ္းသားမ်ားကုိသာမက အက်ဥ္းဦးစီး ဝန္ထမ္းမ်ားကုိပါ ဝန္ထုတ္ဝန္ပုိးျဖစ္ေစၿပီး၊ က်န္းမာေရးႏွင့္လုံၿခံဳေရးဆုိင္ရာ ျပႆနာမ်ား၏ ျခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားကုိလည္း ရင္ဆုိင္ရေစပါသည္။
အစီရင္ခံစာအျပည့္အစံုကို ဤေနရာတြင္ ရယူပါ။
Download this report in English HERE.
၎
င
၎
၎
Announcements
28 February 2025
Asian NGO Network on National Human Rights Institutions , CSO Working Group on Independent National Human Rights Institution (Burma/Myanmar)
Open letter: Removal of the membership of the dis-accredited Myanmar National Human Rights Commission from the Southeast Asia National Human Rights Institution Forum
Progressive Voice is a participatory rights-based policy research and advocacy organization rooted in civil society, that maintains strong networks and relationships with grassroots organizations and community-based organizations throughout Myanmar. It acts as a bridge to the international community and international policymakers by amplifying voices from the ground, and advocating for a rights-based policy narrative.