စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ များလာတာနဲ့အမျှ စားနပ်ရိက္ခာ လိုအပ်ချက်လည်း မြင့်မားလာတာပါ။ ကုန်စျေးနှုန်းကြီးမြင့်လာတာနဲ့အတူ အစားအသောက်ရှားပါးမှုပြဿနာကိုလည်း ကြုံတွေ့လာရပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားဒေသတွေက စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေ အစားအစာလုံလောက်ရေးအတွက် ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုတွေကလည်း လိုအပ်နေဆဲပါ။
စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ငါးသိန်းကျော်ရှိပြီး စစ်ကောင်စီနဲ့ တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေတဲ့ ကရင်ပြည်နယ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအတွက် စားနပ်ရိက္ခာတွေ ပို့ဆောင်နိုင်ဖို့ ကြိုးစားရာကနေ Food Not Bombs (Kawthoolei) လှုပ်ရှားမှုကို ကရင်ပြည်နယ်က တိုင်းရင်းသားလူငယ်တွေ စုစည်းလုပ်ကိုင်လာခဲ့ပါတယ်။
ကရင်ပြည်နယ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်စခန်းတွေမှာ လက်မှုသင်တန်းတွေကို မျှဝေပေးနေရင်း Food Not Bombs (Kawthoolei) လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်နေသူက စောဖိုးသားပါ။ သူဟာ ရန်ကုန်မြို့က Food Not Bombs လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုတွေမှာ အရင်က ပါဝင်ခဲ့ဖူးပြီး အခုတော့ ကရင်ပြည်နယ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအတွက် ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။
“သူတို့ရဲ့ စံတန်ဖိုးတွေကို ကြိုက်တယ်။ ကျွန်တော်ကြိုက်တော့ ကျွန်တော်လိုက်လုပ်ဖြစ်တယ်။ ကျွန်တော်ဒီဘက်ကို ရောက်တဲ့အခါမှာတော့ Food Not Bombs လှုပ်ရှားမှုကို သဘောကျတဲ့ လူငယ်တွေလည်း ရှိတယ်။ ပြီးတော့ လုပ်နေတဲ့သူတွေလည်း ရှိတယ်။ အဲတာ ကျွန်တော်ဝင် ပူးပေါင်းတယ်ပေါ့နော်။ လုပ်ဆောင်ကြတာပေါ့။ စစချင်းမှာတော့ ကျွန်တော်တို့ ဒီကော်သူးလေမှာတော့ စိုက်ပျိုးရေးကနေ စတာပေါ့နော်”
Food Not Bombs ဆိုတာက ကမ္ဘာတစ်ဝန်းက စားနပ်ရိက္ခာလိုအပ်တဲ့နေရာတွေကို ကူညီပေးနေတဲ့ လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ Food Not Bombs Myanmar နဲ့ ချိတ်ဆက်ပြီး ကရင်ပြည်နယ်က လိုအပ်ချက်ရှိတဲ့ နေရာတွေမှာ လူငယ်တွေက စုစည်းလုပ်ရှားဆောင်ရွက်နေတာပါ။
“သူက အစားအသောက်ကို ဝေမျှရုံတင်မကဘဲ လူ့အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်တဲ့အရာတွေပေါ့နော်။ စစ်ပွဲတွေ အကြမ်းဖက်စစ်ပွဲတွေပေါ့နော်။ စစ်ပွဲတွေလို့ ပြောတဲ့နေရာမှာ မတရားတဲ့စစ်ပွဲတွေပေါ့နော်။ ကျူးကျော်မှုတွေပေါ့နော်။ အဲဒီကနေ အခြေခံလူတန်းစားကနေပြီးတော့ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ တော်လှန်ရေးတစ်ခုပေါနော် Food Not Bombs ဆိုတာကတော့”
ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး (KNU) က ဌာနဆိုင်ရာအဖွဲ့တွေနဲ့အတူ Food Not Bombs (Kawthoolei) လုပ်ဆောင်တဲ့ လူငယ်တွေက စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေရှိရာ နေရာတွေနဲ့ တခြားကျေးရွာဒေသတွေမှာ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးဖို့ ကိုယ်စိုက်တာကိုယ်စားကြစို့ဆိုတဲ လှုပ်ရှားမှုမှာ သူပါဝင်ခဲ့တာပါ။
မတရားမှုတွေကို တိုက်ဖျက်ဖို့ တော်လှန်ရေးဆောင်ရွက်မှုတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Food Not Bombs (Kawthoolei) လှုပ်ရှားမှုတွေကို စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ဖို့ ကရင်ပြည်နယ်ကို ရောက်ရှိလာတဲ့ လူငယ်တွေနဲ့ ဒေသခံပြည်သူတွေက ဒီလှုပ်ရှားမှုကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာ စတင်ခဲ့တာပါ။
“ကော်သူးလေရဲ့ အဓိပ္ပာယ်က မကောင်းဆိုးဝါး ကင်းစင်တဲ့နယ်မြေပေါ့နော်။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့ဆီမှာ အခုထိ လွတ်လပ်ရေး မရသေးဘူး။ မကောင်းဆိုးဝါးရှိနေသေးတာဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့က နေရာတိုင်းကို သွားလို့မရဘူးလေ။ သွားလို့ရတဲ့နေရာတွေ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ အဲဒီလိုနေရာတွေကို ကျွန်တော်တို့ သွားရောက်လုပ်တယ်ပေါ့နော်။ ကျွန်တော်တို့က ဒီမှာပုံစံတစ်မျိုးနဲ့ ရှိနေတာပေါ့နော်။ တခြားတပ်မဟာတွေ တပ်မဟာတွေမှာလည်း တခြားလှုပ်ရှားမှုလေးတွေကို”
ကရင်ပြည်နယ်က စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေကို ရိက္ခာထောက်ပံ့ဖို့ သယ်ယူရာမှာ ခက်ခဲတာကစပြီး အစားအသောက်အတွက် အချင်းချင်းဝေမျှပေးနိုင်ဖို့အတွက် စောဖိုးသားလို လူငယ်အဖွဲ့ဝင်တွေက ဆာင်ရွက်နေကြတာပါ။
ဒီလှုပ်ရှားမှုကို စတင်ခဲ့တဲ့သူက နော်ဇင်းဘာပါ။ စားနပ်ရိက္ခာကို ဝယ်ယူထောက်ပံ့တာတင် မဟုတ်ဘဲ ကျေးရွာသားတွေကိုယ်တိုင် စနစ်တကျ သဘာဝအတိုင်း စိုက်ပျိုးနိုင်ဖို့ နည်းလမ်းပေးတာအပြင် အပင်မျိုးစေ့တွေကို ဝေငှတာတွေကို လိုက်လံဆောင်ရွက်ပေးနေတာပါ။ ထောက်ပံ့ကူညီမှုမရရှိတဲ့အချိန်မှာ ဒေသခံတွေအနေနဲ့ ကိုယ်တိုင်စနစ်တကျ စိုက်ပျိုးစားသောက်နိုင်တဲ့ အလေ့အထဖြစ်အောင် လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်ပေးနေတယ်လို့ လှုပ်ရှားမှုဦးဆောင်သူ နော်ဇင်းဘာက ဆိုပါတယ်။
“လှုပ်ရှားမှုကတော့ ကျေးရွာတွေမှာ နောက်ပြီးတော့ ကျောင်းသူ၊ ကျောင်းသားတွေထဲမှာလည်း ဒီအကြောင်းအရာတွေကို ပြောပြတယ်။ နောက်ပြီးတော့မှ အဓိကကတော့ စစ်ဘေးစစ်ရှောင်တွေ နေတဲ့နေရာတွေမှာ ကျွန်မတို့ သွားပြီးတော့မှ ပြောပြတယ်။ ပြီးတော့ မျိုးစေ့လေးတွေ ဝေပေးတယ်။ နောက်ပြီးတော့မှ စစ်ဘေးစစ်ရှောင်တွေကို လက်ခံထားတဲ့ ကျေးရွာတွေရှိတယ်။ IDP ပေါ့နော်။ စစ်ရှောင်တွေရှိတဲ့ ကျေးရွာတွေကိုလည်း ကျွန်မတို့ ဒီအရာလေးတွေကို ပြောပြပြီးတော့မှ တစ်ချို့ရွာတွေကတော့ သူတို့ကိုယ်တိုင် ကိုယ်စိုက်တာ ကိုယ်စားပြီးတော့မှ နေနေတဲ့ရွာတွေ ကျေးရွာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုတော့ သူတို့ စိုက်တာကို သူတို့စားချင်းဟာ တကယ်ပဲ တိုင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးမှာ သူတို့လက်တွေ့ကျကျ ပါဝင်နေတာ ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို သူတို့ပိုပြီးတော့မှ ကျွန်မတို့ရဲ့ ပြောနေတဲ့သတင်းစကားဟာ အားဖြစ်စေတယ်။ ပိုပြီးတော့မှ ယုံကြည်မှုရှိစေတဲ့ အရာတွေ ဖြစ်ပြီးတော့မှ သူတို့ပိုပြီးလုပ်ဆောင်လာတယ်။ စိတ်ဓာတ်တွေပိုပြီး တက်ကြွလာတယ်။ ပိုပြီးတော့မှ ခိုင်မာလာတာကို ကျွန်မတို့ တွေ့ရပါတယ်”
မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း တိုက်ပွဲတွေနဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတာကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာ မလုံလောက်မှုနဲ့ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီလိုအပ်နေတဲ့ အခြေအနေ ပိုပြီးဆိုးရွားလာနေပြီး စိုးရိမ်ရတဲ့ နိုင်ငံ (၂၂) နိုင်ငံထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံပါဝင်နေတယ်လို့ ကုလသမဂ္ဂ ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာနဲ့ စိုက်ပျိုးရေးအဖွဲ့ (FAO) က အခုနှစ် မေလက အစီရင်ခံစာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက ကလေးငယ်နဲ့ အမျိုးသမီး နှစ်သန်း နှစ်သိန်း အာဟာရရနိုင်ဖို့ စားနပ်ရိက္ခာအကူအညီလိုအပ်မယ်လို့လည်း အစီရင်ခံစာမှာ ထောက်ပြထားပါတယ်။
ပြည်တွင်းလက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွေအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ စားနပ်ရိက္ခာပြတ်လပ်မယ့် အန္တရာယ်ရှိတာကြောင့် အခုကတည်းက ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်ထားသင့်တယ်လို့ နော်ဇင်းဘာက ဆိုပါတယ်။
“လူတိုင်းက မနက်နိုးတာနဲ့ အစာစားရတယ်။ ဆိုတော့ အစာမရှိရင် ဘာမှဆက်လုပ်လို့ရမှာ မဟုတ်ဘူး။ အစားမစားရတဲ့ အစာရေစာမလုံလောက်တဲ့နေရာ အစားအစာ စားဖို့မရှိတဲ့လူတစ်ယောက်ဟာ ဘာမှဆက်လုပ်ဖို့ရမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဆိုတော့ အစားအစာရှိအောင် ကိုယ်ကိုယ်တိုင်ဖန်တီးနိုင်ခြင်းဟာ ဒါကိုယ့်ကံကြမ္မာကိုယ် ဖန်တီးနိုင်ခြင်း ဖြစ်တယ်လို့ ကျွန်မအနေနဲ့ ခံယူပါတယ်။ သူများပေးမှ ကမ်းမှ သူများပို့မှ သူများဆီက ဝယ်စားရမှာကို စောင့်စားစရာမလိုတဲ့ ဘဝဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဟာ အရေးကြီးတယ်လို့ ခံယူပါတယ်။ ဒီဟာကိုလည်း လက်တွေ့လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ကျွန်မတို့အနေနဲ့ မြင်ပါတယ်။”
စောဖိုးသားဟာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးသာ မဟုတ်ဘဲ စစ်ဘေးဒုက္ခသည်တွေအတွက် ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ဖို့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို ဝင်ရောက်ကူညီရင်း စစ်ဘေးဒုက္ခသည်ကလေးတွေအတွက် လက်မှုသင်တန်းလေးတွေကို သင်ကြားပေးနေပါတယ်။ တိုက်ပွဲအတွင်း နေထိုင်ရတဲ့ ကလေးတွေမှာ ခံစားနေရတဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုတွေကို ဖြေဖျောက်ပေးနိုင်ဖို့ တစ်ဖက်တစ်လမ်းက ကြိုးစားပေးနေတာပါ။
“ကလေးတွေနဲ့ ပက်သက်ပြီးတော့ လက်မှုသင်တန်းလေးတွေလည်း ဖွင့်ပေးတယ်။ တစ်ခါတလေကျရင်လည်း စစ်ဘေးရှောင်စခန်းတွေ သွားဖြစ်တယ်ပေါ့နော်။ စစ်ဘေးရှောင်နေရာတွေကို သွားဖြစ်တယ်။ ပြီးရင်စာသင်ကျောင်းတွေ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ကလေးတွေအများဆုံးရှိတဲ့နေရာတွေ စာသင်ကျောင်းတွေ ရှိတယ်ပေါ့နော်။ ကလေးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့အရာပေါ့။ သွားတယ်။ နောက်တစ်ခုက ကလေးတွေနဲ့ တွေ့ရင် ကျွန်တော်တို့ သီချင်းနဲ့ မိတ်ဆက်တယ်ပေါ့နော်။ တစ်ယောက်ကိုတစ်ယောက် ခွဲခြားဆက်ဆံတာတွေ။ အဲဒါမျိုးပတ်သက်တဲ့ သီချင်းပေါ့နော်။ တခြားဘာသာရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ အရာတွေမဟုတ်ဘဲ အဓိက ကလေးတွေနဲ့မဟုတ်ဘဲနဲ့ ကလေးတွေ သူတို့စိတ်ထဲမှာ ကြောက်စိတ် ခဏတာလေးပေါ့။ ကျွန်တော်တို့က သူတို့တစ်ဘဝလုံးစာအတွက်ကို မလုပ်ပေးနိုင်ဘူး။ ဒါပေမဲ့ ကျွန်တော်တို့နဲ့ တွေ့လိုက်တဲ့အခါမှာ နည်းနည်း တခြား Memory တွေပေါ့နော် မကောင်းဆိုးဝါးအိပ်မက်တွေ ရပ်တန့်သွားအောင် သူတို့ကို ပေးတယ်ပေါ့။ တွေ့တဲ့အခါမှာ ပေးတယ်။ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ချစ်ခြင်းမေတ္တာထားဖို့ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် ချစ်ကြဖို့ စည်းစည်းလုံးလုံးရှိဖို့ အဲဒီလိုမျိုး သီချင်းတွေနဲ့ ဂိမ်းတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ ကစားကြတယ်”
အာဏာရှင်ကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်နေရင်း စစ်ပွဲတွေအတွင်း ရှင်သန်နေထိုင်ရတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုမှာ ချစ်ခြင်းမေတ္တာတွေကို ဝေမျှပေးဖို့အတွက် လုပ်ဆောင်နေတာဟာ ပတ်ဝန်းကျင်ကောင်းတစ်ခု ဖြစ်လာစေဖို့အတွက် ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းနေတာလို့ ဆိုပါတယ်။
