17 October 2023
အနှစ်ချုပ်
ဤအစီရင်ခံစာသည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်း ကိုးကန့် နှင့် “ဝ” ဒေသရှိ အွန်လိုင်းတွင် ငွေလိမ်ခြင်းလုပ်ငန်း၊ လောင်းကစား နှင့် လိင်ဖျော်ဖြေရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်နေသော တရုတ်ရာဇဝတ်လူမိုက်ဂိုဏ်းသားတို့၏ ညှဉ်းပန်းနှိပ်စက်မှုများကို ခံစားခဲ့ရသည့် အမျိုးသမီးငယ်သုံးဦး နှင့် အမျိုးသားငယ်နှစ်ဦးတို့အား တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားမှုများအပေါ် အခြေခံထားသည်။
ဤအဖြစ်အပျက်များသည် ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်စဉ် နောက်ပိုင်း ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ အင်တာဗျူးတွေ့ဆုံဖြေကြားသူများအနက် လေးဦးမှာ အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်စဉ်နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် ပညာရေး လမ်းကြောင်းနှင့် အလုပ်အကိုင်ဆုံးရှုံးမှု အခြေအနေနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ သုံးဦးမှာ ကျောင်းသားများဖြစ်ပြီး တစ်ဦးမှာ အကြမ်းမဖက်အာဏာဖီဆန်ရေးလှုပ်ရှားမှု (CDM) တွင် ပါဝင်သော သူနာပြုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် အလုပ်အကိုင်ရှာဖွေရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ရာမှ “ဝ”ပြည်သွေးစည်း ညီညွတ်ရေးတပ်မတော် (UWSA) ထိန်းချုပ်ရာဒေသဖြစ်သော ပန်ဆန်းမြို့နှင့် မိုင်းပေါက်မြို့တွင် ဤကဲ့သို့ လူကုန်ကူးခံရပြီး ကျွန်ပြုခြင်းကိုခံခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ထိုဒေသများတွင် အွန်လိုင်းမှ ငွေလိမ်ခြင်းလုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်ရန် အတင်းအကြပ်ခိုင်းစေခံခဲ့ရပြီး တရုတ်လူမိုက်ဂိုဏ်းသားများအား လိင်ဖျော်ဖြေခြင်းများလုပ်ကိုင်ခဲ့ရသည့်အပြင် အင်တာနက်လိင်ဖျော်ဖြေရေး၊ဗီဒီယိုရိုက်ကူးရေးများအထိ ပါဝင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ကြရသည်။ ဤကဲ့သို့ပြုလုပ်ရန် ငြင်းဆိုပါက ရိုက်နှက်ညှဉ်းပန်း ခြင်းခံရပြီး အမျိုးသမီးများဆိုလျှင် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားခြင်းများ ခံကြရသည်။
အင်တာဗျူးတွေ့ဆုံဖြေကြားသူများအနက် လူကုန်ကူးခြင်းမခံခဲ့ရသော အမျိုးသမီးငယ်တစ်ဦးမှာ မိမိဆန္ဒအလျောက် ကိုးကန့်မြို့တော် လောက်ကိုင်မြို့ရှိ အွန်လိုင်းကာစီနိုရုံတစ်ခုတွင် အလုပ်လုပ်ကိုင်ခဲ့ သည်။ သူမ၏ ပြန်လည်ပြောပြချက်အရ – သူမနှင့်အတူအလုပ်လုပ်နေခဲ့သော ညီမဖြစ်သူသည် ငွေအလွဲသုံးစားလုပ်သည်ဟု စွပ်စွဲခံရကာ ပိုက်ဆံများကိုပေးလျော်ခိုင်းခံရပြီး မပေးလျော်နိုင်သည့်အခါ တရုတ်အလုပ်ရှင်နှင့် အပေါင်းအပါတို့၏ အုပ်စုဖွဲ့ အဓမ္မပြုကျင့်ခြင်းခံခဲ့ရပြီးနောက် အထပ်မြင့်တိုက်ပေါ်မှခုန်ချကာ မိမိကိုယ်ကိုအဆုံးစီရင်သွားခဲ့သည်။
လူကုန်ကူးခံရသူအချို့မှာ ပြန်လည်လွတ်မြောက်ရန်အတွက် တရုတ်ယွမ်ငွေ ၃၀,၀၀၀ ပေးအပ်စေခဲ့သည်။ လူကုန်ကူးခံရသူများအနက် တစ်ဦးမှာ သူ၏မိသားစုမှ ငွေကိုပေးခဲ့သဖြင့် ပြန်လည်လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ နှစ်ဦးမှာ ၎င်းတို့မိသားစုက “ဝ”အာဏာပိုင်များနှင့်ဆက်သွယ်ဖြေရှင်းခဲ့သဖြင့် ပြန်လည်လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ တစ်ဦးမှာ နေရာပြောင်းချိန်၌ ထွက်ပြေးလွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ ထိုဖြစ်စဉ် မည်သည့်တစ်ခုအတွက်မှ ယနေ့ထိ တရားမျှတမှု မရရှိသေးပေ။
ဤဖြစ်ရပ်များသည် တရုတ်ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းသားများနှင့် ဒေသအာဏာပိုင်များ၏ ပူးပေါင်းကြံစည် လုပ်ကိုင်နေမှုများရှိကြောင်း ရှင်းလင်းသော သက်သေအထောက်အထားများဖြစ်သည်။ ဖြစ်ရပ်နှစ်ခုတွင် လူကုန်ကူးခံရသူ၏ မိသားစုဝင်များက လားရှိုးမြို့ရှိ UWSA ဆက်ဆံရေးရုံးကို အကူအညီ တောင်းခံသောအခါ ဝင်ရောက်ဖမ်းဆီးမှုများမပြုခင် ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းသားများအား သတင်းပေးပို့ခဲ့ပြီး လူကုန်ကူးခံရသူများကို အခြားနေရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ထားစေခဲ့သည်။ လောက်ကိုင်မြို့ရှိ အွန်လိုင်းတွင် ငွေကြေးလိမ်လည်ခြင်းလုပ်ငန်းများလုပ်ကိုင်သည့်ရုံကို ယူနီဖောင်းအပြည့်အစုံဝတ်ဆင်ထားသော ကိုးကန့်စစ်တပ်မှ စစ်သားများက လုံခြုံရေးယူပေးထားသည်။
မိုင်းပေါက်မြို့တွင် အွန်လိုင်းမှငွေလိမ်ခြင်းအလုပ်ကို လုပ်ကိုင်ရန် အတင်းအကြပ်စေခိုင်းခံခဲ့ရသူ၏ ပြောပြချက်မှာ သူတို့သည် “ဝ”ဒေသရှိတစ်ခုတည်းသော မြန်မာ့ဆက်သွယ်ရေးကွန်ယက်ဖြစ်သည့် မြန်မာစစ်တပ်ပိုင် Mytel ကွန်ယက်ကို အသုံးပြုနေကြသည်။ ဤသည်မှာ စစ်ကောင်စီအနေနှင့် စောင့်ကြပ်ထိန်းသိမ်းမှုများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လုပ်ဆောင်နိုင်သည်ဆိုသော်လည်း ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ဆက်သွယ်ရေးကွန်ယက်ကို အမှီပြု၍ ဒုစရိုက်မှုများပြုနေသည်ကိုတော့ မဖြေရှင်းနိုင်ပေ။
မိမိတို့ ရှမ်းလူ့အခွင့်အရေးမဏ္ဍိုင် (SHRF) အနေဖြင့် ကိုးကန့်နှင့် “ဝ”အာဏာပိုင်များအား ၎င်းတို့ထိန်းချုပ်ရာ ဒေသများရှိ ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းသားများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုပြုခြင်း၊ အကာအကွယ်ပေးခြင်းများ မပြုလုပ်ရန် တိုက်တွန်းသည်။ ထို့အပြင် တရုတ်အစိုးရကိုလည်း ၎င်းတို့၏နိုင်ငံသားများ ဤကဲ့သို့ ဒုစရိုက်မှုများပြုလုပ်နေသည်များကို ထိထိရောက်ရောက် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပေးရန် တိုက်တွန်းသည်။
SHRF အနေဖြင့် ဗီယက်နမ်အစိုးရပိုင် Viettel ဆက်သွယ်ရေးကုမ္ပဏီကိုလည်း ၎င်းတို့၏ ဖက်စပ်စီးပွားဖက်ဖြစ်သော Mytel ဆက်သွယ်ရေးကုမ္ပဏီ၏ ကွန်ယက်ကိုအသုံးပြု၍ ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းဒေသများတွင် ဒုစရိုက်မှုများ ကျူးလွန်နေမှုအပေါ် စုံစမ်းစစ်ဆေးရန်လည်း တိုက်တွန်းသည်။
အစီရင်ခံစာများကို အပြည့်အစုံရယူရန်
28 February 2025
Asian NGO Network on National Human Rights Institutions , CSO Working Group on Independent National Human Rights Institution (Burma/Myanmar)
Progressive Voice is a participatory rights-based policy research and advocacy organization rooted in civil society, that maintains strong networks and relationships with grassroots organizations and community-based organizations throughout Myanmar. It acts as a bridge to the international community and international policymakers by amplifying voices from the ground, and advocating for a rights-based policy narrative.