22 August 2023
OCHA အကြီးအကဲ၏ မြန်မာနိုင်ငံ ခရီးစဉ်အပေါ် အရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းများ၏ ထုတ်ပြန်ကြေညာချက်
၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ၊ ၂၂ ရက်
အလွန်ပြင်းထန်သော မိုခါဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း တိုက်ခတ်ခံခဲ့ရသည့် ရခိုင်ပြည်နယ် အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝှမ်း လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများ သွားရောက်ပေးအပ်နိုင်ရေး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးရန် ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ Martin Griffiths ၏ ကြိုးပမ်းမှုများသည် မှတ်သားဖွယ်ဖြစ်သော်လည်း Mr. Griffiths ၏ ခရီးစဉ်သည် သိသိသာသာ အောင်မြင်မှုများ ကင်းမဲ့နေပြီး၊ စစ်အုပ်စုက ယင်းခရီးစဉ်ကို ဝါဒဖြန့်ချိရေးအဖြစ် အသုံးချခဲ့ခြင်းအပေါ် အောက်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသော မိမိတို့ အရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်း ၅၁၄ ဖွဲ့က အလွန်အမင်း စိုးရိမ်ပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးရုံး (OCHA) သည် လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများ ပေးအပ်ရေး လုပ်ဆောင်ရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်မှုရှိသော ပါဝင်သက်ဆိုင်သူများ၊ ဝန်ဆောင်မှုများပေးနေသည့် အရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် တရားဝင် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုများ၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ လုပ်ဆောင်ရန် မိမိတို့မှ တိုက်တွန်းသည်။
Mr. Griffiths ၏ ခရီးစဉ်အပြီး သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင် “အကူအညီများကို မြန်မာနိုင်ငံ တစ်ဝှမ်းသို့ လုံခြုံစွာနှင့် ရေရှည် ပေးပို့နိုင်ရန်မှာ ၎င်းတို့အတွက် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဆိုင်ရာ အခင်းအကျင်း ရရှိရေးသည် အလွန်ပင်အရေးကြီးကြောင်း” အခိုင်အမာပြောဆိုသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ အခြေခံမူများအား လိုက်နာကျင့်သုံးသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုများ ဟုဆိုလျှင် OCHA နှင့် အခြားသော ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဆိုင်ရာ အေဂျင်စီများက အကူအညီများကို လက်နက်သဖွယ် အသုံးချနေသည့်အပြင် မြန်မာပြည်သူများ ခံစားနေရသော အတိဒုက္ခများ၏ မူလဇစ်မြစ်ဖြစ်သော ရာဇ၀တ်သား တရားမဝင် စစ်အုပ်စုနှင့် ချိတ်ဆက်လုပ်ကိုင်နေမှုများကို ဖြတ်တောက်ပစ်ရမည် ဖြစ်သည်။ အတိအကျဆိုရလျှင် OCHA သည် နိုင်ငံအနှံ့အပြားရှိ နယ်မြေများစွာကို ထိန်းချုပ်ထားပြီး ဒေသန္တရ ဝန်ဆောင်မှုပေးသူများမှတစ်ဆင့် အကူအညီများ ပေးပို့နေသည့် တရားဝင်မှုရှိသော အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ချက်ချင်းမိတ်ဖက်ဖွဲ့ ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုအထဲတွင် တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ (EROs)၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) နှင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် လမ်းကြောင်းများ အပါအဝင် မြေပြင်တွင် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော ဝန်ဆောင်မှုများကို ထိရောက်စွာ ပံ့ပိုးပေးနေသည့် အရပ်ဘက်လူထု အဖွဲ့အစည်းများ ပါဝင်သည်။ ထိုသို့သော ပါဝင်သက်ဆိုင်သူများတွင် လက်လှမ်းမီ လုပ်ဆောင်နိုင်မှု၊ တရားဝင်မှုနှင့် လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိကြသည့်အပြင် အရေးအကြီးဆုံး အချက်ဖြစ်သည့် စစ်အုပ်စုတွင် လုံးဝမရှိသော ပြည်သူလူထု၏ ယုံကြည်မှုကို ရရှိထားသူများလည် ဖြစ်ကြသည်။
ချင်းပြည်နယ်၊ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးအပြင် အခြားဒေသများရှိ လူထုအသိုင်း အဝိုင်းများအား ဆိုးရွားစွာ ထိခိုက်ပျက်စီးစေခဲ့သော မိုခါဆိုင်ကလုန်း တိုက်ခတ်မှုအပြီး သုံးလအကြာမှသာ သွားရောက်နိုင်ခဲ့သော ဤခရီးစဉ်ကို ထောက်ရှုလျှင် စစ်အုပ်စုသည် ထိခိုက်ခံစားနေရသည့် လူထုအသိုင်းအဝိုင်းများ၏ ကြီးမားသော လိုအပ်ချက်များကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းလိုသည့် စိတ်ဆန္ဒ လုံးဝ မရှိသည်ကို သက်သေပြနေသည်။ ထိုအစား OCHA ၏ ထိုခရီးစဉ်သည် နိုင်ငံတကာ အသိအမှတ်ပြုမှု နှင့် တရားဝင်မှု ရရှိရေး ကြိုးပမ်းနေသည့် စစ်အုပ်စုအတွက် ဝါဒဖြန့်ချိရေး လက်နက်တစ်ခု ဖြစ်လာသည်။ OCHA ၏ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း အရှိန်အဟုန် မြင့်မားလာရခြင်း၏ အကြောင်းရင်းမှာ စစ်အုပ်စု၏ အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု များကြောင့်ဖြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် မိုခါဆိုင်ကလုန်း ဘေးဒဏ်သင့်သူများကို လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဆိုင်ရာ အကူအညီများ လက်လှမ်းမီနိုင်မှုအား ပိတ်ဆို့ထားခြင်းအားဖြင့် စစ်အုပ်စုမှ လက်နက်သဖွယ် အသုံးချနေသည် ဆိုသည့်အချက်များကိုမူ ထိန်ချန်ထားသည်။
စစ်အုပ်စုသည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီ လက်လှမ်းမီရေးနှင့် ဝင်ရောက် လုပ်ဆောင်ခွင့်ကို ကန့်သတ်ထားပြီး သဘာဝဘေးဒဏ် ခံစားနေရသည့် ထိခိုက်အလွယ်ဆုံးသော လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများထံသို့ အကူအညီများ မရောက်ရှိစေရန် ကန့်သတ်တားဆီးထားရုံမျှမက ၎င်းတို့သည် တစ်နိုင်ငံလုံး ပြည်သူများ ကြုံတွေ့နေရသည့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်း ဖြစ်ပေါ်စေသည့် အဓိကတရားခံများလည်း ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လွတ်လပ်သော စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးယန္တရား၏ ဖော်ပြချက်အရ စစ်အုပ်စု၏ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နှင့် စနစ်တကျ ကျူးလွန်သော မီးရှို့မှု၊ စစ်ကြောင်းထိုးမှု၊ တရားလက်လွတ် သတ်ဖြတ်မှုများ၊ အရပ်သားများကို လေကြောင်းမှ တိုက်ခိုက်မှုများက “ပို၍များပြားလာနေပြီး မျက်နှာပြောင်တိုက် မထီမဲ့မြင် ကျူးလွန်သော စစ်ရာဇ၀တ်မှုများ” ၏ ခိုင်မာသော သက်သေအထောက်အထားပင် ဖြစ်သည်။ ဤဆိုးရွားပြင်းထန်သော ရာဇ၀တ်မှုများအပြင် အကူအညီပေးရေး လုပ်သားများကို ပစ်မှတ်ထားခြင်း အပါအဝင် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီ ပေးပို့ခြင်းအပေါ် ဆိုးရွားသော ကန့်သတ်ချက်များက လက်ရှိစစ်အုပ်စု၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော အာဏာသိမ်းရေးကြိုးပမ်းမှုကို ငြင်းပယ်နေသည့် ပြည်သူလူထုအပေါ် စုပေါင်းဒဏ်ခတ်ခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။ ၅၃ ကြိမ်မြောက် လူ့အခွင့်အရေးကောင်စီ၏ အစည်းအဝေး၌ တင်ပြခဲ့သော အစီရင်ခံစာတွင် ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ မဟာမင်းကြီး Volker Türk က “စစ်တပ်သည် ၎င်း၏ ထိန်းချုပ်မှုကို အခိုင်အမာရရှိရန် ကြိုးပမ်းမှု တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် အရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များအပေါ် ဥပဒေ၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ဗျူရိုကရေစီဆိုင်ရာ လိုအပ်ချက်များစွာကို ချမှတ်လာသောကြောင့် အရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းများ လှုပ်ရှားလုပ်ဆောင်နိုင်သော နေရာနှင့် အသက်ကယ်ဆယ်ရေး အကူအညီ ပေးအပ်ခြင်းများအပေါ် ဆိုးရွားသော လျှော့ချမှုများ ဖြစ်ပေါ်ကြောင်း” ထောက်ပြခဲ့သည်။
ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီနှင့် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များတွင် အသုံးပြုသည့် ဝေါဟာရ အသုံးအနှုန်းများနှင့် ကိုက်ညီမှု မရှိသည့်အပြင် မြန်မာစစ်တပ်၏ ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေနှင့်လည်း ကိုက်ညီမှုမရှိသော “နိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ” ဆိုသည့် အသုံးအနှုန်းကို OCHA ၏ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်တွင် ပါဝင်နေသည်ကို မိမိတို့မှ ထပ်မံသတိပြုမိပါသည်။ မင်းအောင်လှိုင်အား နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ ဥက္ကဌအဖြစ် ရည်ညွှန်းသုံးနှုန်းခြင်းသည် ၎င်းကိုယ်၎င်း အစိုးရ၏ အကြီးအကဲဖြစ်သည်ဆိုသော မင်းအောင်လှိုင်၏ ပြောဆိုချက်ကို တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုရာ ရောက်သည်။ OCHA ၏ လက်ရှိချဉ်းကပ်မှုသည် တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် ကျူးလွန်နေသော စစ်အုပ်စု၏ အကြမ်းဖက်ရေးလှုပ်ရှားမှုအား ပိုမိုအတင့်ရဲလာစေမည်ကို မိမိတို့မှ စိုးရိမ်ပူပန်ပါသည်။ ထိုသို့သော OCHA ၏ လုပ်ရပ်များသည် ၎င်း၏ တာဝန်ဖြစ်သော လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရေးနှင့် သက်သာလျော့ပါးစေရေး လုပ်ဆောင်ရမည့်အစား လူသားချင်းစာနာထောက်ထား မှုဆိုင်ရာ အကျပ်အတည်းကို ပို၍ ဆိုးရွားလာစေမည် ဖြစ်သည်။
အကြမ်းဖက်စစ်အုပ်စုသည် ဤကဲ့သို့သော ခရီးစဉ်မျိုးမှတစ်ဆင့် သံတမန်ရေး တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုမှု ရရှိရန် ကြိုးပမ်းနေချိန်တွင် စစ်အုပ်စု၏ အကြမ်းဖက်မှုများနှင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှု များကြောင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများ အလိုအပ်ဆုံးသော သန်းနှင့်ချီသည့် ပြည်သူများအတွက် အနှစ်သာရရှိသော အကျိုးခံစားခွင့်များ ရရှိစေရေးကို OCHA မှ သေချာစွာ လုပ်ဆောင်ပေးရမည် ဖြစ်သည်။ OCHA ဝန်ထမ်းများအတွက် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ အချို့သော ဒေသများသို့ သွားရောက်ခွင့် ရရှိရေးမှာ အရေးကြီးသော ကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်နေသကဲ့သို့ စစ်အုပ်စုမှ အရပ်သား ပြည်သူများအပေါ် ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ အဆက်မပြတ် တိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်နေသည့် မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်း၊ အရှေ့တောင်နှင့် အနောက်မြောက်ပိုင်းရှိ သိန်းနှင့်ချီသော ပြည်တွင်းနေရပ်စွန့်ခွာ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ရသူများထံ သွားရောက်နိုင်ရေးမှာလည်း အလားတူပင် အရေးကြီးသည်။ စစ်အုပ်စုသည် ထိုကဲ့သို့သော ဒေသများကို ထိရောက်စွာ ထိန်းချုပ်မှု မရှိသကဲ့သို့ ထိခိုက်ခံစားနေရသော ပြည်သူများထံ လက်လှမ်းမီရောက်ရှိနိုင်ခွင့်ကိုလည်း ပေးနိုင်မည် မဟုတ်ပေ။ တစ်ဘက်တွင် ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးနှင့် အရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းများမှ လှုပ်ရှားလုပ်ဆောင်သူများသည် ထိခိုက်ခံစားနေရသည့် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများထံ အကူအညီများကို ထိရောက်စွာ ပေးအပ်နိုင်ကြပြီး ၎င်းတို့အတွက် အရင်းအမြစ်များ ပိုမိုပံ့ပိုးပေးရမည် ဖြစ်သည်။
OCHA သည် လက်ရှိ ၎င်း၏ ကျရှုံးနေသော ချဉ်းကပ်မှုကို ပြန်လည်သုံးသပ်ပြီး အကူအညီ အလွန်လိုအပ်နေသော မြန်မာပြည်သူများအား အမှန်တကယ် ဝန်ဆောင်မှုပေးနိုင်မည့် ခိုင်မာ အားကောင်းသော လုပ်ဆောင်ချက်များကို လုပ်ဆောင်ရမည် ဖြစ်သည်။ OCHA ၏ လုပ်ပိုင်ခွင့် အာဏာနှင့် မည်သူမျှထိခိုက်နစ်နာမှု မရှိစေရေး အခြေခံမူများကို လိုက်နာရန် ၎င်းသည် အကူအညီများ ပေးအပ်ရာတွင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် လမ်းကြောင်းများမှတစ်ဆင့် ပေးပို့ခြင်းအပါအဝင် မြေပြင်တွင် အသက်ကယ်ရေး ဝန်ဆောင်မှုများကို ထိရောက်စွာ ပံ့ပိုးပေးနေသည့် ဒေသန္တရ လူသားချင်း စာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာနှင့် အရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းများ၊ ဝန်ဆောင်မှုများပေးနေသော တိုင်းရင်းသား အဖွဲ့အစည်းများ၊ နေရာအနှံ့တွင် ရောက်ရှိနေသော မြန်မာပြည်သူများ၊ နွေဦးတော်လှန်ရေး၏ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေး အင်အားစုများ၊ အာဏာဖီဆန်ရေးလူထုလှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်သူများ၊ ERO များ၊ NUG တို့နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း သို့မဟုတ် မိတ်ဖက်အဖြစ် ပူးတွဲလုပ်ဆောင်ခြင်းများကို ချက်ချင်းလုပ်ဆောင်ရမည် ဖြစ်သည်။
မြန်မာစစ်တပ်သည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီများကို လက်နက်သဖွယ် အသုံးချနေခဲ့သည့် ရှည်လျားသော သမိုင်းကြောင်းရှိပြီး ကုလသမဂ္ဂ အေဂျင်စီများသည် စစ်တပ်က ကျူးလွန်သော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများတွင် ကြံရာပါအဖြစ် ပါ၀င်နေကြောင်း ဝေဖန်ပြစ်တင် ခံနေရသော်ငြား ယင်းလုပ်ဆောင်မှုများမှာ လက်လှမ်းမီရေးဆိုသည့် ခေါင်းစဥ်ဖြင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ OCHA သည် မအောင်မြင်နေသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ပုံစံများကို ပြန်လည်အသက်သွင်းရန် မတတ်နိုင်တော့သဖြင့် တရားမ၀င် စစ်အုပ်စုအား ယုံကြည်လက်ခံမှုနှင့် အဆင့်အတန်း တစ်ခုကို တိတ်တဆိတ် ပေးအပ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ ယင်းအစား OCHA သည် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုရှိရှိဖြင့် ဒေသန္တရ ဝန်ဆောင်မှု ပေးသူများကို ပံ့ပိုးကူညီပေးရမည်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်မှုရှိသော ပါဝင်သက်ဆိုင်သူများနှင့် ချိတ်ဆက်၍ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမည် ဖြစ်သည်။ ယင်းကသာ တရားမဝင် စစ်အုပ်စုက ကျူးလွန်ထားသော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်လှသည့် နိုင်ငံတကာရာဇ၀တ်မှုများ၏ ဒဏ်ကို ခံရသည့် ထိခိုက်နစ်နာသော လူထုအသိုင်းအဝိုင်းများအား လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများကို အထိရောက်ဆုံးနှင့် အကျယ်ပြန့်ဆုံး ပေးအပ်နိုင်ရေးကို သေချာစွာ လုပ်ဆောင်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။
ပိုမိုသိရှိလိုပါက ဆက်သွယ်ရန် –
ဤထုတ်ပြန်ကြေညာချက်ကို အမည်မဖော်လိုသော အဖွဲ့အစည်း ၂၆၀ ဖွဲ့အပါအဝင် မြန်မာ၊ ဒေသတွင်း နှင့် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်း စုစုပေါင် ၅၁၄ ဖွဲ့တို့က လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည်။
Additional list (Organization who has signed on following publication)
ထုတ်ပြန်ချက်ကို PDF ဖိုင်ဖြင့်ရယူရန် မြန်မာဘာသာ I အင်္ဂလိပ်ဘာသာ။
28 February 2025
Asian NGO Network on National Human Rights Institutions , CSO Working Group on Independent National Human Rights Institution (Burma/Myanmar)
Progressive Voice is a participatory rights-based policy research and advocacy organization rooted in civil society, that maintains strong networks and relationships with grassroots organizations and community-based organizations throughout Myanmar. It acts as a bridge to the international community and international policymakers by amplifying voices from the ground, and advocating for a rights-based policy narrative.