01 June 2023
နီပွန်ဖောင်ဒေးရှင်းဥက္ကဋ္ဌ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ ဂျပန်အထူးသံတမန် မစ္စတာ ဆာဆာကာဝါဟာ လက်ရှိ တာဝန်ယူထားတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးဆိုင်ရာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အထူးသံတမန်ရာထူးနဲ့ပတ်သက်လို့ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုနဲ့ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုတို့ လုံးဝဥဿုံ ကင်းမဲ့နေတယ်လို့ ရှေ့ပြေးအသံအဖွဲ့နဲ့ Mekong Watch အဖွဲ့က ပြောပါတယ်။
မေ ၃၁ ရက်စွဲနဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်မှာတော့ အထူးသံတမန်ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာ အသေးစိတ်နဲ့ သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့ တာဝန်တွေ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မရှိနေခြင်းက အထူးသံတမန်ရာထူးရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်၊ လုပ်ဆောင်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ အထူးသဖြင့် မြန်မာစစ်အုပ်စုက အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲ ပြုလုပ်ဖို့စီစဥ်နေတဲ့ အခြေအနေမှာ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေ ပိုပြီးမြင့်တက်စေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဧပြီလနဲ့ မေလတွေတုန်းက “ရွေးကောက်ပွဲ” ထောက်ခံကြောင်း မစ္စတာ ဆာဆာကာဝါရဲ့ ထုတ်ဖော်ပြောကြားမှုဟာ အထူးသံတမန်ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်ဘောင်အတွင်း ပြောကြားခဲ့တာ ဟုတ်၊ မဟုတ်နဲ့ အထူးသံတမန်ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေအတွက် ဘယ်လို ဘဏ္ဍာရေးထောက်ပံ့မှုတွေ ရရှိနေတာ၊ ဂျပန်အစိုးရအဖွဲ့ထဲက ဘယ်ဌာနကို အထူးသံတမန်က ပြန်လည်အစီရင်ခံ တင်ပြရတယ်ဆိုတဲ့ အချက်တွေပါတဲ့ အသေးစိတ်အချက်အလက်တွေကို ရှင်းလင်းပေးဖို့ မြန်မာအရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်း ၄၀၆ ဖွဲ့က တောင်းဆိုခဲ့ကြပေမယ့် မစ္စတာဆာဆာကာဝါ ဘက်ကရော ဂျပန်အစိုးရကပါ တုံ့ပြန်ဖြေကြားခြင်း မရှိခဲ့ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။
ရှေ့ပြေးအသံအဖွဲ့ တည်ထောင်သူနဲ့ ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်ခင်ဥမ္မာက “လူမျိုးသုဥ်းသတ်ဖြတ်မှု၊ လူသားမျိုးနွယ် အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှုတွေနဲ့ စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေကို ကျူးလွန်နေတဲ့ စစ်အုပ်စုကို တရားဝင်မှု ရရှိလာစေဖို့ စီစဥ်လုပ်ဆောင်ထားမှန်း သိသာနေတဲ့အရာအပေါ် ထောက်ခံတယ် ဆိုတာကို ဘယ်သူကပဲပြောပြော တော်တော်ဆိုးတဲ့ကိစ္စပါ။ ဒါပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးဆိုင်ရာ ဂျပန်အစိုးရရဲ့ အထူးသံတမန်က ဒီလိုမျိုး ထောက်ခံကြောင်း ပြောဆိုတာက အင်မတန် စိတ်ပျက်စရာကောင်းပြီး စိုးရိမ်စရာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာပြည်သူတွေမှာ တရားဝင်အစိုးရဖြစ်တဲ့ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ရှိနေပါလျက်နဲ့ အခုလိုပြောတာဟာ မြန်မာပြည်သူတွေကို စော်ကားလိုက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်” လို့ ပြောပါတယ်။
ကုလသမဂ္ဂရဲ့ မြန်မာနိုင်ငံလူ့အခွင့်အရေးအခြေအနေဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ်ကလည်း မကြာသေးခင်က စစ်အုပ်စုရဲ့ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲကို ထောက်ခံတဲ့ အထူးသံတမန်ရဲ့ ပြောကြားချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ စိုးရိမ်ပူပန်မိတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဂျပန်အစိုးရအနေနဲ့လည်း စစ်အုပ်စုရဲ့ အတုအယောင်ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် သူတို့ရဲ့ သဘောထားကို လူသိရှင်ကြား ထုတ်ပြန်ချက် တစုံတရာ မရှိသေးတဲ့အပြင် မစ္စတာဆာဆာကာဝါရဲ့ မှတ်ချက်စကားကြောင့် အရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ စိုးရိမ်ပူပန်မှုတွေကို ဆက်လက်မျက်ကွယ်ပြုနေတာက အထူးသံတမန်ရဲ့ မှတ်ချက်တွေကို ထောက်ခံအားပေးရာ ရောက်နေပြီးတော့ ဒါက အာရှတိုက်အတွင်း လူ့အခွင့်အရေးတွေကို လေးစားလိုက်နာတဲ့ ထိပ်တန်းဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတခုဖြစ်တဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ ပုံရိပ်ကို ထိခိုက်စေမယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
Mekong Watch ရဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ ယူကာကီဂူချီကတော့ “ဂျပန်အစိုးရအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးဆိုင်ရာ ဂျပန်အစိုးရ အထူးသံတမန်ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်အာဏာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း သတ်မှတ်ရပါမယ်။ အထူးသံတမန်အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ သူ့ရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို မြန်မာအရပ်ဘက်လူထုအဖွဲ့အစည်း ၄၀၆ ဖွဲ့ အပါအဝင် ပါဝင်ပတ်သက်သူအားလုံးနဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုအပေါ် အခြေခံပြီးတော့မှပဲ လုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ပွင့်လင်းမြင်သာစွာနဲ့ ရှင်းလင်းထုတ်ပြန်တာမျိုးမရှိဘဲ အထူးသံတမန်ကို ဆောင်ရွက်ခွင့်ပြုနေတာဟာ မြန်မာပြည်သူတွေကို သံသယပွားများစေပါတယ်။ ဒီအခြေအနေက ဒီမိုကရေစီနဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို လေးစားလိုက်နာတယ်ဆိုတဲ့ ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ အကျိုးစီးပွားနဲ့လည်း သဟဇာတမရှိဘူး” လို့ ပြောပါတယ်။
ဂျပန်နိုင်ငံ၊ တိုကျိုမြို့အခြေစိုက် မစ္စတာဆာဆာကာဝါရဲ့ ပရဟိတဖောင်ဒေးရှင်းဟာ မြန်မာနိုင်ငံက လူနည်းစု တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ အိမ်တွေ၊ ကျောင်းတွေ ဆောက်လုပ်ရေးတွေ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံ ပြန်လည်သင့်မြတ်ရေး အထူးသံတမန်အဖြစ် ဂျပန်အစိုးရက သူ့ကို ခန့်အပ်ခဲ့ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရွေးကောက်ခံပြည်သူ့အစိုးရဆီကနေ စစ်တပ်က အာဏာမသိမ်းမီ အချိန်အထိ မစ္စတာဆာဆာကာဝါဟာ လူထုခေါင်းဆောင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့လည်း အကြိမ်ရေ အတော်များများ တွေ့ဆုံခဲ့ဖူးပါတယ်။
View the original
28 February 2025
Asian NGO Network on National Human Rights Institutions , CSO Working Group on Independent National Human Rights Institution (Burma/Myanmar)
Progressive Voice is a participatory rights-based policy research and advocacy organization rooted in civil society, that maintains strong networks and relationships with grassroots organizations and community-based organizations throughout Myanmar. It acts as a bridge to the international community and international policymakers by amplifying voices from the ground, and advocating for a rights-based policy narrative.