05 February 2022
ဖမ်းဆီးသတ်ဖြတ်ခံရသည့်ရုပ်အလောင်းတချို့အား ဖေဖော်ဝါရီ ၄ က တွေ့ရစဉ်။ (ဓာတ်ပုံ-Supplied)
တပ်မတော်က စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဝက်လက်မြို့မှ ရွာသား ၆ ဦးကို သတ်ဖြတ်ပြီးချိန်တွင်ပင် ကောင်းမွန်စွာ ထိန်းသိမ်းထားကြောင်း လိမ်ညာပြောဆိုခဲ့သည်ဟု ဒေသခံတို့ထံမှ သိရသည်။
By Myanmar Now
ဇန်နဝါရီ ၃၀ နံနက်တွင် စစ်သားများက စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ ဝက်လက်မြို့နယ်၊ သစ်ဆိမ့်ကြီးကျေးရွာမှ ၆ ဦးကို ဖမ်းဆီးပြီး အစုလိုက်အပြုံလိုက် သတ်ဖြတ်မီးရှို့ခဲ့ကြောင်း ဒေသခံများနှင့် PDF အဖွဲ့ဝင်များက Myanmar Now ကို ပြောသည်။
ထိုနေ့နံနက် ၂ နာရီခန့်က ဧရာဝတီမြစ်ကမ်းဘေးရှိထိုရွာသို့ စက်လှေ ၃ စင်းဖြင့် ရောက်လာသည့် စစ်သား တို့က စစ်ကြောင်း ၂ ကြောင်းခွဲကာ ဝင်ရောက်စီးနင်းခဲ့သည်၊ အင်အား ၄၀ ခန့်ရှိသည်ဟု သိရသည်။
ထိုစစ်တပ် ဖေဖော်ဝါရီ ၃ တွင် ရွာမှ ပြန်ထွက်သွားသောကြောင့် ယမန်နေ့ ( ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ) နံနက်တွင် ရွာသားတချို့ ရွာထဲ ပြန်လာကာ ဖမ်းဆီးခံရသူများကို လိုက်လံ ရှာဖွေခဲ့ကြသည်၊ ကျေးရွာအနီးရှိ ယာတောတစ်ခုတွင် ရုပ်ကြွင်းများကို တွေ့ကြသည်ဟု ၅၅ နှစ် အရွယ် အမျိုးသားတစ်ဦးက ပြောသည်။
“ကျွန်တော်တို့ အခုတွေ့တာကတော့ တပြုံကြီး ကပ်လျက် အပုံကြီးပေါ့နော်၊ သေနေတာပဲ တွေ့တာပေါ့။ ခေါင်းတွေကတော့ အကုန်လုံး မီးလောင်ပြီးသား၊ ကိုယ်လုံးတွေကလည်း မီးလောင်ပြီးသား” ဟု ရုပ်အလောင်းများကို မီးသင်္ဂြိုဟ်ရန် အကူအညီပေးနေသူ ထိုအမျိုးသားက ပြောသည်။
“အင်္ကျီတွေလည်း လောင်ထားတာ၊ လူလို့ မှန်းလို့ရရုံလောက်ပဲရှိတော့တာ။ အပြုံလိုက်ကြီး၊ အထပ်လိုက်ကြီး ဖြစ်နေတယ်”
စစ်ကိုင်း-ရွှေဘို ခရိုင်ချင်းဆက်လမ်းမနှင့် ၃ မိုင် အကွာအဝေးတွင် တည်ရှိသည့် ထိုရွာသည် စစ်အာဏာ သိမ်းမှု ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲများတွင် ရွာလုံးကျွတ်ပါဝင်ခဲ့သည့် အတွက် စစ်ကောင်စီက ရန်ငြိုးဖွဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်ဟု ဒေသခံတို့က ပြောသည်။
ဇန်နဝါရီ ၃၀ စစ်ကြောင်းထိုးမှု
ကျေးရွာ ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (ပ.က.ဖ) မှ ၂၇ နှစ် အရွယ် အမျိုးသားက စစ်ကောင်စီတပ် အကြိမ်ကြိမ် ဝင်ရောက်စီးနင်းခံခဲ့ရသဖြင့် လုံခြုံရေးယူ ကင်းစောင့်ခဲ့ကြသည်ဟု ပြောသည်။
“ ကျွန်တော်တို့ ကင်းကနေပြီးတော့ မော်တော်မြင်တော့ တားတယ်။ သူတို့က မရပ်ပေးဘူးဗျ။ ကျွန်တော်တို့ ဘက်ကနေစပြီး တူမီးနဲ့ ပစ်လိုက်တယ်။ သူတို့က မောင်းပြန်နဲ့ ပြန်ပစ်တယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
“ကျွန်တော်တို့ တူမီးနဲ့ ပစ်တဲ့အချိန်ကို ဟန့်တားပြီးတော့ သူတို့လှေက မှောက်သွားတယ်ဗျ။ မှောက်သွားပြီးတော့ လက်နက်ကြီးတွေနဲ့ပိတ်ထုတာ”
ထို့နောက် စစ်တပ်က ရွာမြောက်ဘက်ပိုင်းနှင့် ရွာလယ်မြစ်ကမ်းမှ လက်နက်ကြီး၊ လက်နက်ငယ်များဖြင့် တရစပ် ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ ဒေသခံရွာသားများကို ခေါ်ဆောင်ပြီး ဘေးလွတ်ရာသို့ ဆုတ်ခွာခဲ့ရကြောင်း သူက ဆက်ပြောသည်။
လူအင်အား ပြန်လည်စုစည်းပြီးနောက် ဇန်နဝါရီ ၃၁၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ တို့တွင် ကျေးရွာကို စီးနင်းထားသည့် စစ်ကြောင်းကို ပြန်လည် တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။
“လူအင်အားက ကျွန်တော်တို့က ရှိတယ်ဗျာ။ ဘာဖျက်လဲဆိုတော့ လက်နက်ခဲယမ်းပဲဗျာ၊ အဓိကကတော့။ အတွေ့ အကြုံလည်း မရှိတော့ မတက်ရဲဘူးဗျာ။ ကျွန်တော်တို့မှာက ဗျူဟာမှူးဆိုတာလည်း မရှိဘူး” ဟု သူက ဆိုသည်။
“သူတို့က မောင်းပြန်နဲ့ ဆိုတော့၊ ပြေးရတော့ ကျွန်တော်တို့မှာ အဖိခံရသလိုမျိုးဖြစ်တာ”
ထို့နောက် အဆိုပါစစ်ကြောင်းထံ စစ်ကူများ ထပ်မံရောက်လာခဲ့ပြီး နေအိမ်များမှ ၎င်းတို့ အလိုရှိသည့် ပစ္စည်းများကို ယူဆောင်ကြကြောင်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။
“သူတို့ အင်အားနည်းနေတုန်းအချိန်မှာ ကျွန်တော်တို့ စီးနိုင်ရမှာကို လူကြီးတွေက ဓားစာခံ ၆ ယောက် လည်း မိထားတယ်၊ ရွာအတွက်လည်း စိုးရိမ်ရတယ်ဆိုတော့ မတိုက်ဘဲနဲ့ သူတို့ဘက် အခြေအနေကို စောင့်ကြည့်လိုက်ဦးဆိုတဲ့ အချိန်မှာ သူတို့ဘက်က ပိုပိုဆိုးလာတာ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ဓားစာခံ ၆ ဦး
သတ်ဖြတ်ခံရသူ ၆ ဦးတွင် သားအဖ တော်စပ်သူ ၂ ဦး၊ ညီအစ်ကို တော်စပ်သူ ၂ ဦးတို့လည်း ပါဝင်သည်။
ရွာအလယ်ပိုင်း မြစ်ဆိပ်အနီး နေထိုင်သူ ကိုမင်းမင်းထွန်း၊ ကျေးရွာမြောက်ပိုင်းမှ ဦးမြင့်အောင်နှင့် ကိုသဲထွန်းအောင်တို့ သားအဖတို့မှာ နေအိမ်တွင် အဖမ်းခံခဲ့ရသူများဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။
-မီးရှိူ့ခံထားရသည့် အလောင်းတစ်လောင်း။ (ဓာတ်ပုံ-Supplied)
အသက် ၄၀ အရွယ် ကိုဇော်မင်းထွန်းမှာ ပစ်ခတ်မှုများ ငြိမ်သက်သွားချိန်တွင် နေအိမ်သို့ ပစ္စည်း သွားရောက်ယူဆောင်ချိန်တွင် ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရသည်ဟု ဆိုသည်။
ကိုကိုလင်းမောင်နှင့် ကိုသူရထွန်းတို့ ညီအစ်ကိုလည်း အစားအသောက်၊ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ သွားရောက် ယူဆောင်စဥ် စစ်သားများနှင့် တွေ့ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့၏ ဇနီးသည်များက ပြောသည်။
“ဘုန်းကြီးကျောင်းရောက်တော့ နည်းနည်းလေး ငြိမ်တော့ ဆိုင်ကယ် အိမ်ပြန်ယူတာ၊ အိမ်ပြန်ယူတော့ လမ်းမှာ ဖမ်းမိတာ။ ကျွန်မတို့က ဘုန်းကြီးကျောင်း နေရစ်တာ သူနဲ့ သူ့ညီနဲ့က သွားတော့ ဆိုင်ကယ်နဲ့ ဖမ်းမိတာ” ဟု ကိုကိုလင်းမောင် (အသက် ၂၈ နှစ်) ၏ ဇနီးဖြစ်သူ မထက်ထက်က ဆိုသည်။
၅ ရက်ကြာတပ်စွဲထားသည့် စစ်တပ်သည် ကျေးရွာဘုန်းကြီးကျောင်းတွင် ပုန်းခိုနေသည့် သက်ကြီး ရွယ်အိုများ၊ အမျိုးသမီးများကို ချက်ပြုတ်ခိုင်းပြီး လာရောက်စားသောက်ကြကြောင်း၊ ဖမ်းဆီးခံထားရသူ ၆ ဦး နှင့်ပတ်သက်ပြီး မေးသည့်အခါ ကောင်းမွန်စွာထားရှိသည်ဟု ဖြေကြားကြောင်း ကိုသူရထွန်း (၁၉ နှစ်) ၏ ဇနီးဖြစ်သူက ပြောသည်။
“ကျွန်တော်တို့ (စစ်သားတွေ)က ဘာမှမလုပ်ဘူးလို့ပြောတယ်။ နောက်ပြီးကျတော့ သတ်ပစ်ကြတယ်” ဟု ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။
လူသားဒိုင်းအဖြစ် အသုံးပြုခြင်း
အမျိုးသား ၆ ဦးကို စစ်သားတို့က လူသားဒိုင်း အဖြစ်အသုံးပြုခဲ့ပြီးနောက် ထို့နေ့တွင်ပင် သတ်ဖြတ်ခဲ့ သည်ဟု ဒေသခံများက ပြောသည်။
ရွာအနှံ့ စစ်ကြောင်း ထိုးကြသည့် စစ်သားတို့နှင့်အတူ ထို ၆ ဦးကို တွေ့လိုက်ရသူများရှိသည်ဟု ရွာမြောက်ပိုင်းတွင် နေထိုင်သူ ၅၅ နှစ်အရွယ် အမျိုးသားက ပြောသည်။
“ဖမ်းပြီးတဲ့ မနက်ပိုင်းမှာတော့ ရွာထဲမှာ ဒီလူတွေကို ကြိုးနဲ့တုပ်ပြီးတော့ ရှေ့က သွားခိုင်းပြီးတော့ ရွာထဲကို လျှောက်သွားတာတွေတော့ရှိတယ်” ဟု အလောင်းများကောက်ယူ သင်္ဂြိုဟ်ရာတွင် ကူညီခဲ့သည့် ၎င်းက ဆိုသည်။
နေ့လယ်ပိုင်းတွင် ရွာ၏ အနောက်တောင်ဘက် ယာတောရှိရာ တောင်ကုန်းပေါ်သို့ ထို ၆ ဦးကို ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်၊ ညနေပိုင်း ထိုစစ်ကြောင်း ဘုန်းကြီးကျောင်းသို့ ပြန်လာသည့် အခါတွင် ဓားစာခံများ မပါရှိတော့ကြောင်း ၎င်းက ဆက်ပြောသည်။
“ရွာက ဘုန်းကြီးကမေးတော့ သူတို့ကို ထမင်းလည်း ကျွေးပါတယ်၊ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ထားပါတယ် လို့ အဲဒီလိုပဲ သူတို့က ဖြေတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
စစ်ကောင်စီတပ်သည် ဝက်လက်မြို့နယ်အတွင်းရှိ သစ်ဆိမ့်ကြီးကျေးရွာကို လက်နက်ကိုင်ခုခံသူများ ရှိသည်ဟူသော ယူဆချက်ဖြင့် အကြိမ်ကြိမ် စီးနင်းခဲ့ပြီး ယခုတစ်ကြိမ်တွေတော့ အကြမ်းတမ်းဆုံး ကိုင်တွယ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဝက်လက်မြို့နယ် ပ.က.ဖ ပြန်ကြားရေး တာဝန်ခံ ကိုဂျင်ကိုက ပြောသည်။
“သူတို့ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားတဲ့ နေရာနဲ့ အနီးကပ်ဆုံးမှာရှိတဲ့ ပြည်သူတွေကတော့ သူတို့ အော်ဟစ်ပြီးတော့ အကူအညီတောင်းနေတဲ့ အသံတွေနဲ့ လူကိုမီးရှို့တဲ့ ညှော်နံ့ပေါ့၊ အဲဒီ အနံ့တွေ ရထားတဲ့အတွက်ကြောင့် အရှင်လတ်လတ် မီးရှို့သတ်ဖြတ်တယ်လို့ ယူဆရပါတယ်” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
ကျေးရွာမြောက်ပိုင်းတွင် နေထိုင်သူ အမျိုးသားတစ်ဦးကမူ တော်လှန်ရေး အောင်မြင်ရေးအတွက် ဆက်လက် အကူအညီပေးသွားမည်ဟု ပြောသည်။
“ပြေးတယ်ဆိုတာကတော့ အင်အားမမျှလို့ လက်နက်ခြင်းမမျှလို့ ပြေးရတာ။ ကျွန်တော်တို့ စိတ်ထဲ မှာတော့ ကြောက်စိတ် လုံးဝမရှိပါဘူး။ တစ်ရွာလုံးပါပဲ” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။
လူသားဒိုင်း အဖြစ်အသုံးပြုခံရသည့် ထို ၆ ဦး၏ ရုပ်ကြွင်းများ၊ စစ်သားတို့၏ လုပ်ရပ်များနှင့် ပတ်သက်ပြီး စစ်ကောင်စီ ပြန်ကြားရေးဌာနကို မေးမြန်းရန် ယနေ့ ညနေပိုင်းတွင် ကြိုးစားသော်လည်း ဖုန်းအဆက်အသွယ် မရပေ။
ပြီခဲ့သည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာမှ စတင်ပြီး စစ်ကိုင်းတိုင်း ရွှေဘိုခရိုင်ရှိ ဒီပဲယင်း၊ ရေဦး၊ ခင်ဦး၊ ရွှေဘို၊ ဝက်လက် မြို့နယ်များ တွင် စစ်ကောင်စီတပ်က ကြည်း၊ရေ၊လေ စစ်ဆင်ရေး အသုံးပြုကာ စစ်ကြောင်းထိုး တိုက်ခိုက်နေပြီး ထောင်နှင့်ချီ သည့် ဒေသခံများ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေရသည်။
ဆားလင်းကြီးမြို့နယ်၊ ဒုန်းတောကျေးရွာရှိ ဒေသခံ ၁၁ ဦးကို ဒီဇင်ဘာ ၇ တွင် စစ်ကောင်စီတပ်က အစုလိုက်အပြုံ လိုက် မီးရှို့သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု ဒေသခံတို့ထံမှ သိရသည်။
ကယားပြည်နယ် ဖရူဆိုမြို့နယ်၊ မိုဆိုကျေးရွာတွင်လည်း ဒေသခံ ၃၀ ကျော်ကို မီးရှို့ သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။
ထိုသို့ အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်မှုများကို အကြိမ်ကြိမ်ကျူးလွန်နေသော်လည်း စစ်ကောင်စီဘက်က ၎င်းတို့ အပြစ်ကင်းစင်ကြောင်း တုံ့ပြန်လေ့ရှိသည်။
Original Post: Myanmar Now
28 February 2025
Asian NGO Network on National Human Rights Institutions , CSO Working Group on Independent National Human Rights Institution (Burma/Myanmar)
Progressive Voice is a participatory rights-based policy research and advocacy organization rooted in civil society, that maintains strong networks and relationships with grassroots organizations and community-based organizations throughout Myanmar. It acts as a bridge to the international community and international policymakers by amplifying voices from the ground, and advocating for a rights-based policy narrative.