ကမၻာ့ စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန ့ အထိမ္းအမွတ္ ျပည္တြင္းအရပ္ဘက္အဖြဲ ့အစည္းမ်ား၏ တုုိက္တြန္းလႈံ ့ေဆာ္ခ်က္

Media for Democracy: Journalism and Elections in Times of Disinformation

ဒီမိုုကေရစီအတြက္ သတင္းမီဒီယာ “လုုပ္ၾကံသတင္းေခတ္ရဲ ့ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားႏွင့္ စာနယ္ဇင္းပညာ”

ရက္စြဲ။   ။  ၃၀ ၊ ၄၊ ၂၀၁၉ ။

၂၀၁၉ ခုုႏွစ္ ေမလ (၃) ရက္ေန ့တြင္ က်ေရာက္မည့္ ကမၻာ့စာနယ္ဇင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန ့အား ျမန္မာႏုိင္ငံ အေျခစုုိက္ အရပ္ဘက္ အဖြဲ ့အစည္းမ်ားက ႀကိဳဆုုိဂုုဏ္ျပဳအပ္ပါသည္။

လြတ္လပ္မွ်တသည့္ သတင္းမီဒီယာမ်ားသည္ ဒီမိုုကေရစီစနစ္ ၏ ေက်ာရုုိးျဖစ္သည့္အျပင္  ျပည္သူႏွင့္ အစုုိးရ အၾကား ဆက္သြယ္ဆက္ဆံေပးသည့္ ေပါင္းကူး တံတားလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာ့ဒီမိုုကေရစီအေရးတြင္ လူထုု၏ “မ်က္စိ ႏွင့္ နား” မ်ားၿဖစ္ခဲ့ၾကသည့္ သတင္းမီဒီယာမ်ား၏ အခန္းက႑ကုုိ မိမိတိုု ့ရပ္ဘက္ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက အထူးပင္ ေလးစား တန္ဖုုိးထားပါသည္။ ဒီမိုုကေရစီေရးအတြက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရင္း က်ဆံုုးခဲ့ၾကသည့္ သတင္းမီဒီယာသမားမ်ားကိုု အသိအမွတ္ၿပဳ ေလးစားဦးညြတ္ေၾကာင္း အေလးအနက္ေဖာ္ျပ အပ္ပါသည္။

၁။ ယေန႔ကာလတြင္ ဒီမိုုကေရစီ ရည္မွန္းခ်က္ထားရွိသည့္ ျမန္မာႏုုိင္ငံ၏ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္သည္ လြတ္လပ္မႈ မရွိဘဲ ၿခိမ္းေၿခာက္ခံေနရသည့္အေၿခအေနသုုိ ့ေရာက္ေနသည္ဟုု ကိန္ဂဏန္းမ်ားက ညႊန္းဆုုိေနပါသည္။

၂။ လက္ရွိၿမန္မာႏုုိင္ငံ၏ သတင္းမီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္သည္ ကမၻာ့အဆင့္ (၁၃၈) [1]တြင္ တည္ရွိေနၿပီး ၂၀၁၈ ခုုႏွစ္ ထက္ တဆင့္ေလ်ာ့က် သတ္မွတ္ခံရသည့္အေၿခအေနရွိေနသည္။ လက္ရွိအစုုိးရ လက္ထက္တြင္ သတင္းမီဒီယာ သမားမ်ား အေပၚ တရားစြဲဆုုိမွုု (၃၁) မႈထိရွိေနၿပီး (၄၇) ဦးသည္ တရားရင္ဆုုိင္ေနရသည္။[2]

၂၀၁၃ မွ ၂၀၁၇ အတြင္း သတင္းမီဒီယာ လြတ္လပ္ခြင့္သည္ ယခင္သတ္မွတ္ခ်က္မွ အဆင့္ ၂၀ ထိ တုုိးတက္ခဲ့ၿပီး၂၀၁၈ မွစ၍ အဆင့္ (၇) ဆင့္ထိ ၿပန္လည္က်ဆင္းလာခဲ့ၿခင္းၿဖစ္သည္ကိုု ၀မ္းနည္းစြာၿဖင့္ မွတ္သား ရပါသည္။ ၂၀၁၈ ခုုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ တြင္ ရုုိက္တာ သတင္းေထာက္ (၂) ဦးၿဖစ္သည့္ ကုုိ၀လံုုးႏွင့္ ကိုုေက်ာ္စုုိးဦး တုုိ ့အား ေထာင္ဒဏ္ (၇) ႏွစ္ ခ်မွတ္ခဲ့သည့္ ၿဖစ္စဥ္သည္ ၿမန္မာၿပည္တြင္းရွိ အရပ္ဘက္ အဖြဲ ့အစည္းမ်ား၊ သတင္း မီဒီယာမ်ားအၾကား အံ့အားသင့္ ထိတ္လန္႔မႈကုုိ ၿဖစ္ေစခဲ့သည္သာမက ႏုုိင္ငံတကာ အသုုိင္းအ၀ုုိင္းကလည္း ရွုုတ္ခ် ကန္ ့ကြက္ခဲ့ၾကသည္။

၃။ ၂၀၁၉ ခုုႏွစ္ ျမန္မာႏွစ္သစ္ကူး အခါသမယ တြင္ ႏုုိင္ငံေတာ္သမၼတ၏ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေၾကညာၿခင္းမ်ား ရွိခဲ့ၿပီး အဆုုိပါ မဂၤလာတရားႏွင့္ၿပည့္စံုုသည့္ လုုပ္ရပ္ကိုု မိမိတုုိ ့က ၾကိဳဆုုိေၾကာင္း ေဖာ္ၿပအပ္ပါသည္။ သုုိ ့ေသာ္ အက်ဥ္းသား (၁၆၄၉၉) ဦးကုုိ လႊတ္ေပးခဲ့ရာ ႏုုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား (၅၀) ဦးအနက္ (၅) ဦးသာ လြတ္ေျမာက္ ခဲ့သည္ကုုိလည္း ေတြ ့ရွိ ရပါသည္။

အစိုးရအေနျဖင့္ ကမၻာ့ကုသမဂၢ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရး စာတမ္းပါ အပိုဒ္ (၁၉) အရ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခြင့္ အား ေလးစားလုိက္နာေသာအားျဖင့္

(က) ျမန္မာႏိုင္ငံအက်ဥ္းေထာင္္အသီးသီးတြင္ စာနယ္ဇင္းတာ၀န္မ်ား ထမ္းေဆာင္ရင္း အက်ဥ္းက်ခံေနရသည့္ ကုုိ၀လံုုးႏွင့္ ကိုုေက်ာ္စုုိးဦး အပါအ၀င္ ႏုုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား (၄၅) ဦးကုုိ အၿမန္ဆံုုး လႊတ္ေပးပါရန္ ႏွင့္

(ခ) သတင္းမီဒီယာသမားမ်ား ကုုိ အလြယ္တကူ စြဲခ်က္တင္၍ ဖမ္းဆီးအၿပစ္ေပးႏုုိင္သည့္ ဥပေဒမ်ားၿဖစ္သည့္ ဆက္သြယ္ေရးဥပေဒ ပုုဒ္မ (၆၆-ဃ) ၊ မတရားအသင္း ဥပေဒ၊ ႏုုိင္ငံေတာ္လ်ိဳ ့၀ွက္ခ်က္ဥပေဒ၊ ရာဇသတ္ၾကီး ရွိ အေသေရဖ်က္မွုု ဆုုိင္ရာ ဥပေဒပုုဒ္မမ်ား (ပုုဒ္မ ၅၀၀၊ ၅၀၅ က ႏွင့္ ခ) ၊ သတင္းမီဒီယာ ဥပေဒ၊ ႏုုိင္ငံသားမ်ား၏ ပုုဂၢိဳလ္ဆုုိင္ရာလံုုၿခံဳမွုုႏွင့္ လြတ္လပ္မွုုကိုု ကာကြယ္ေပးသည့္ ဥပေဒမ်ားကုုိ ႏုိင္ငံတကာ လူ႔့အခြင့္အေရး စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားႏွင့္ အညီ ျပင္ဆင္၊ပယ္ဖ်က္ျခင္း မ်ားကုုိ အျမန္ဆံုုးျပဳလုုပ္ေပးပါရန္ ၿပည္တြင္းအရပ္ဘက္အဖြဲ ့အစည္းမ်ားက ေလးနက္စြာ တုုိက္တြန္း အပ္ပါသည္။

တိုက္တြန္းလႈံ ့ေဆာ္ခ်က္အတြက္ ဆက္သြယ္ရန္

၁။ ဦးတိတ္ႏုုိင္ (AAPP) 09-428023828/ +66 812878751

၂။ ဦးလွိဳင္းသစ္ဇင္ေ၀ (ခ) သာလြန္ေဇာင္းထက္ (PCMJ) 09 – 443077557

၃။ ေဒၚသဥၹာရႊန္းလဲ့ရည္ (ACDD) 09 – 795574775

အရပ္ဘက္အဖြဲ ့အစည္း ၁၉၀ ပါဝင္ေထာက္ခံေသာ တိုက္တြန္းခ်က္ အျပည့္အစံုကို ဤေနရာ၌ ရယူပါ။