ျမန္မာျပည္တခြင္တြင္ အမ်ိဳးသမီးလူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္ သူမ်ားသည္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ား ႏွင့္ မမွ်တမႈမ်ားအေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္တင္ျပရန္၊ က်ဴးလြန္သူမ်ားကို အမည္ထုတ္ေဖာ္ အရွက္ရေစရန္ ႏွင့္ ၾသဇာအာဏာရွိသူမ်ား စိတ္မသက္မ သာျဖစ္ေစသည့္ အမွန္တရားမ်ား ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုရန္ ၄င္း တို႔၏ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေရးသားေျပာဆုိခြင့္ကို က်င့္ သံုးၾကသည္။

ထိုသို႔ ျပဳလုပ္ျခင္းအားျဖင့္ ၄င္းတို႔သည္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ လိင္ ပိုင္းဆိုင္ရာ ႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ က်ားမကြဲျပားမႈအေျချပဳ အ ၾကမ္းဖက္မႈမ်ားအပါအဝင္ လက္တံု႔ျပန္မႈမ်ား၏ အႏၱရာယ္ထဲ တြင္ က်ေရာက္ေနၾကသည္။
က်ယ္ျပန္႔စြာ ပ်ံ႕ႏွံ႔သက္ေရာက္လ်က္ရွိေသာ Misogyny ႏွင့္ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားအေၾကာင္း မည္သည့္ ေဆြးေႏြးေျပာဆိုျခင္း ကို မဆို ပိတ္ပင္တားျမစ္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္၊ လူ႔အဖြဲ႕အ စည္းက “ထိခိုက္လြယ္သည္” ဟု အမည္တပ္ထားေသာ က်ားမေရးရာ Taboo မ်ား၊ Patriarchal power မ်ားကို အမ်ိဳးသမီးလူ႔အခြင့္အေရး ကာ ကြယ္သူမ်ားက ထိပ္တိုက္ေတြ႔ဆံုသည့္အခါတြင္ က်ားမ ကြဲျပားမႈအေျချပဳအၾကမ္းဖက္မႈအႏၱရာယ္သည္ ပိုမို၍ျပင္းထန္ေပသည္။

ျပည္တြင္းဥပေဒႏွင့္ အစိုးရတို႔၏ နိုင္ငံတကာ အထူးတာဝန္မ်ားရွိေသာ္လည္း WHRD မ်ား အေနျဖင့္ GBV အႏၱရာယ္မ်ားမွ ကင္းေဝးစြာ အလုပ္လုပ္ကိုင္နိုင္ေရးအတြက္ကိုမူ ျမန္မာအစိုးရသည္ အနည္းငယ္သာ လုပ္ေဆာင္ေပးသည္။ ကိစၥရပ္အေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ အစိုးရမွ လစ္လ်ဴရျခင္းအားျဖင့္ GBV ျဖစ္နိုင္ေခ်အႏၱရာယ္ ကို ျမင့္တက္လာေစသည္။

ယခုအစီရင္ခံစာအတြက္ FEM အေနျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း “အထိခိုက္လြယ္ဆံုး” က်ားမကြဲျပားမႈအေျချပဳ Taboo မ်ားကို လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ျပီး၊ Patriarchal Power ကို စိန္ေခၚလ်က္ရွိေသာ WHRD မ်ား ၾကံဳေတြ႕ရသည့္ ျဖစ္နိုင္ေခ်အႏၱရာယ္မ်ားကို ပိုမိုေကာင္းမြန္စြာ သေဘာေပါက္နားလည္နိုင္ရန္ ျပဳစုတင္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ FEM ၏ သုေတသနမွ ေအာက္ပါ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္အခ်ိဳ႕ကို ရရွိခဲ့ပါသည္။

• လူ႔အခြင့္အေရးကာကြယ္သူအားလံုးသည္ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေရးသားေျပာဆိုျခင္း အခြင့္အေရးကို က်င့္သံုးရာတြင္ အႏၱရာယ္မ်ားကို ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႕ၾကရသည္။ သို႔ေသာ္ နိုင္ငံတြင္း က်ယ္ျပန္႕စြာ က်င့္သံုးသက္ေရာက္လ်က္ရွိေသာ က်ားမမတူကြဲျပားမႈအေျချပဳ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈေၾကာင့္ WHRD မ်ားသည္ GBV ကို ထပ္ေ
ဆာင္း အႏၱရာယ္အျဖစ္ ေတြ႕ၾကံဳခံစားၾကရသည္။

• “အထိခိုက္လြယ္ဆံုး” က်ားမကြဲျပားမႈအေျချပဳ Taboo မ်ား သို႔မဟုတ္ Patriarchal Power ကို စိန္ေခၚလ်က္ရွိေသာ WHRD မ်ားသည္ ပိုမိုျမင့္မားျပင္းထန္ေသာ အႏၱရယ္မ်ား ေတြ႕ၾကံဳရသည္။ ယင္းတို႔တြင္ – LBT လူ႔အဖြဲ႔အစည္း၏ လူသားရပိုင္ခြင့္မ်ားအတြက္ ကင္မ္ပိန္းမ်ားျပဳလုပ္ျခင္း၊ ပဋိပကၡေဒသမ်ားအတြင္းရွိ လိင္ပိုင္းဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို စိန္ေခၚျခင္း၊ လိင္ႏွင့္ မ်ိဳးဆက္ပြားက်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ားအား တိုးျမွင့္ေဖာ္ေဆာင္ျခင္း ႏွင့္၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်နိုင္ေသာ အခန္းက႑ ႏွင့္ ေခါင္းေဆာင္မႈတြင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၏ ပါဝင္မႈအတြက္ လွဴံ႕ေဆာ္စည္းရံုးျခင္းမ်ား ပါဝင္သည္။

• GBV အမ်ိဳးအစားကြဲ မ်ားစြာရွိပါသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္း WHRD မ်ားမွ ထပ္တူအညီဆံုး မွတ္တမ္းျပဳေျပာဆိုခဲ့သည့္ GBV မွာ – အသက္အႏၱရာယ္၊ ခႏၶာကိုယ္ ႏွင့္ စိတ္က်န္းမာေရးကို တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ လူသားျဖစ္တည္မႈ ႏွင့္ ဂုဏ္သိကၡာကို တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ ပုဂၢလိကလံုျခံဳေရးကို ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း စသည္တို႔ ျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးအစားအားလံုးသည္ ခ်ိတ္ဆက္မႈ ရွိျပီး၊ WHRD မ်ားအေနျဖင့္ တစ္မ်ိဳးတစားတည္းကို ရင္ဆိုင္ၾကံဳေတြ႕ရသည္မွာ အေတာ္အတန္ပင္ ရွားပါးလွသည္။

• GBV ျဖစ္နိုင္ေခ် အႏၱရယ္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ေနာက္ခံ Patriarchy၊ စစ္တပ္အုပ္စိုးျခင္း ႏွင့္ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္ဝါဒီမ်ားေၾကာင့္ ပိုမိုဆိုးရြားသည္။

• GBV အႏၱရယ္မ်ားသည္ အစိုးရႏွင့္ လံုျခံဳေရးဝန္ေဆာင္မႈ အစိတ္အပိုင္းအားလံုး အပါအဝင္ လူအသိုင္းအဝိုင္းႏွင့္ မိသားစုမ်ားမွလည္း လာသည္။

• နိုင္ငံ၊ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္း ႏွင့္ မိသားစု “အကာအကြယ္” ယႏၱရားမ်ားသည္ အမ်ားအားျဖင့္ WHRD မ်ား ၾကံဳေတြ႔ေနရသည့္ အႏၱရာယ္မ်ားကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးျခင္းထက္ ၄င္းတို႔ကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ႏွင့္၊ ၄င္းတို႔၏ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကန္႔သတ္ရန္သာ ဦးတည္ၾကသည္။

• WHRD မ်ားတြင္ အႏၱရာယ္ေလွ်ာ့ခ်ေရး ႏွင့္ စီမံေရး နည္းဗ်ဴဟာမ်ား၊ နည္းပရိယာယ္မ်ား ရွိၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ယင္းဗ်ဴဟာမ်ားမွာ အႏၱရာယ္စီမံေရး သင္တန္းမ်ား အေျခခံသည့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားမဟုတ္သလို၊ က်ယ္ျပန္႔စြာ မွ်ေဝထားၾကျခင္းလည္း မရွိပါ။

Across Myanmar, women human rights defenders (WHRDs) exercise their right to freedom of expression to expose discrimination and injustice, name-and-shame perpetrators, and speak uncomfortable truths to power.

In doing so, they risk retaliation including physical, sexual, and psychological gender-based violence (GBV).

The risk of GBV is heightened when WHRDs confront gender-related taboos or patriarchal power, which are often labelled “sensitive” by society with the intention of shutting down any discussion of widespread discrimination and misogyny.

The Myanmar government does little to enable WHRDs to work free from the risk of GBV, despite domestic law and the government’s international obligations. In many cases, the government condones and increases the risk of GBV.

For this report, FEM set out to better understand the risks faced by WHRDs working on the most “sensitive” gender-related taboos and challenges to patriarchal power in Myanmar. FEM’s research has come to several conclusions, including:

• All human rights defenders (HRDs) face risks when exercising their right to freedom of expression in Myanmar, but WHRDs face the added risk of GBV due to widespread gender-based discrimination.
• WHRDs expressing themselves on the most “sensitive” of gender-related taboos or challenges to patriarchal power face heightened levels of risk. This includes: campaigning for the rights of lesbians, bisexuals, and transgender people; challenging sexual violence in conflict; promoting sexual and reproductive rights; and advocating for women’s participation and leadership.
• There are several distinct types of GBV. The most commonly-reported by WHRDs in Myanmar are: attacks on life, bodily and mental integrity; attacks on personhood and reputations; and violations of privacy. All types are interlinked and WHRDs rarely face only one.
• The risk of GBV is aggravated by Myanmar’s background of patriarchy, militarisation, and religious extremism.
• The risk of GBV comes from all parts of the government and security services, as well as from community and family.
• State, community, and family “protection” mechanisms generally seek to control WHRDs and limit their rights rather than reduce the risks that they face.
• WHRDs have risk mitigation and management strategies and tactics, but these are mostly informal, rather than based on risk management training, and not widely shared.

အစီရင္ခံစာ အျပည့္အစံုကို ေဒါင္းလုပ္ရယူရန္။

Download full report HERE.

၎

င

၎

၎