ဟန္ခ်က္ၾကားမွ နဘုလယ္ေဒသ – တေက်ာ့ျပန္ ထားဝယ္အထူးစီးပြားေရးဇုန္ႏွင့္ ေဒသေနလူထု အသံမ်ားႏွင့္ ရႈေထာင့္အေထြေထြ
30 November 2018
အစီရင္ခံစာအက်ဥ္းခ်ဳပ္
ကမၻာ႔အႀကီးဆံုးေသာ စီမံကိန္းမ်ားထဲမွ တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္ေသာ စီမံကိန္းတစ္ခုသည္ ရပ္တန္႔လ်က္ရွိသည္။ ထိုစီမံကိန္းကား ျမန္မာႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္းရွိ ထား၀ယ္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ စီမံကိန္း ပင္ျဖစ္သည္။ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ရပ္ဆိုင္းေနမည္လဲ။ ျမန္မာအစိုးရအေနျဖင္႔ ထား၀ယ္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ စီမံကိန္းကို ၂၀၁၃ ခုႏွစ္တြင္ ဆိုင္းငံ႔ထားလိုက္သည္။ ေဒသေနလူထု ဆန္႔က်င္ ကန္႔ကြက္မႈႏွင္႔ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈ အခက္အခဲတို႔ေၾကာင္႔ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ မၾကာေသးမီက အစိုးရႏွင္႔စီမံကိန္း အေကာငအ္ထည္ေဖာ ္သမူ်ားဆမီ ွထြက္ေပၚလာေသာ ထတု္ျပနခ္်ကမ္်ားအရ စမီကံနိ္းျပနလ္ညစ္တငမ္ည႔ ္ အရိပ္အေယာင္မ်ားထြက္ေပၚလ်က္ရွိသည္။
ေဒသေနလူထု၏ စီမံကိန္းအေပၚ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားအား ယခင္က သုေတသနမ်ား ျပဳလုပ္ခ႔ဲဖူးေသာ္လည္း စီမံကိန္းဆိုင္းငံ႔ခဲ႔သည္႔ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ထိုကဲ႔သို႔ေသာ ေလ႔လာ ဆန္းစစ္မႈ ထပ္မံျပဳလုပ္ခဲ႔ျခင္းမရွိေပ။ ယခုအစီရင္ခံစာတြင္ စီမံကိန္းေၾကာင္႔ တိုက္ရိုက္အက်ဳိး သက္ေရာက္သူမ်ား၏ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္မ်ားႏွင္႔ ပူပန္ေသာကမ်ား၊ စိတ္ကူး စိတ္သန္းမ်ားႏွင္႔ အျမင္ သေဘာထားမ်ားကုိ တင္ျပထားသည္။ အထူးစီးပြားေရးဇုန္စီမံကိန္း ဧရိယာအတြင္းမွ ရြာသူ ရြာသား မ်ား၏ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ အေပၚနားလည္ သေဘာေပါက္မႈအား မွတ္တမ္းတင္ထားသလို ၄င္းတို႔၏ လူေနမႈဘ၀ႏွင္႔ အသက္ေမြးမႈမ်ားအေပၚ မည္သို႔သက္ေရာက္ႏုိင္မည္ကိုလည္း တေစ႔တေစာင္း ေလ႔လာထားသည္။
ေဒသေနလူထုတို႔ရဲ႕ အျမင္၊ စိတ္ကူးစိတ္သန္း အယူအဆ သေဘာထားေတြနဲ႔ ေမွ်ာ္လင္႔ ခ်က္ေတြက ဘာေတြလဲ။ စီမံကိန္းအေပၚ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ရာႏႈန္းျပည္႔ မေထာက္ခံၾကသလို စီမံကိန္းအား အၾကြင္းမဲ႔ ကန္႔ကြက္တာမ်ဳိးလည္း ရွားပါးေၾကာင္း အစီရင္ခံစာက ေဖာ္ညႊန္းေနသည္။ ၄င္းတုိ႔၏ အျမင္မ်ားမွာ ရႈပ္ေထြးၾကသည္။ မွတ္ခ်က္မ်ားမွာ ေထြျပားေနၿပီး တခါတရံ ေရွ႕ေနာက္ မညီျဖစ္ေနတတ္သည္။ ရြာသူရြာသားမ်ားအၾကား အျမင္မတူမႈမ်ားကို မၾကာခဏေတြ႔ရၿပီး အျခား ရြာသူရြာသားေတြရဲ႕ အျမင္သေဘာထားကို နားလည္သည္ဟု ေျပာဆိုၾကေသာ္လည္း တခါတရံ အျငင္းအခံုဆီသို႔ ေရာက္သြားတတ္သည္။ နဘုလယ္ရြာေတြမွာ မည္ကဲ႔သို႔ေသာ အုပ္စုမ်ား တည္ရွိၿပီး ထိုအုပ္စုမ်ားတြင္ စီမံကိန္းအေပၚ မည္သို႔ေသာ မတူကြဲျပားေသာ အျမင္မ်ားႏွင္႔ အယူအဆမ်ားရွိေၾကာင္း စသည္ျဖင္႔ အစီရင္ခံစာတြင္ အခ်ဳိ႕ေသာေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားကို လွစ္ဟျပထားသည္။
မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမူ ရြာသူရြာသားတို႔ဆီမွ သတင္းစကားမွာ ရွင္းလင္းသည္။ အလံုးစံု ၿခံဳငံုၾကည္႔လွ်င္ ပါ၀င္ေျဖဆိုၾကေသာ ရြာသူရြာသားတို႔၏ အလုပ္အကိုင္၊ အေျခခံအေဆာက္အအံု ႏွင္႔ေငြေၾကး ေလ်ာ္ေၾကး တို႔အေပၚရွိေသာ အာသီသကို ျမင္ရသည္။ ထိုအရာမ်ားကိုလည္း စီမံကိန္းက ေဆာင္က်ဥ္းလာမည္ ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။ ထိုကဲ႔သို႔ေသာ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ား အမွန္တကယ္ေဆာင္က်ဥ္း လာႏိုင္ျခင္းရွိမရွိ ဆိုတာေမးခြန္းထုတ္ၾကသလို ဘယ္ေလာက္အထိ ေဆာင္က်ဥ္းလာႏုိင္ေခ်ရွိသလဲ ဆိုသည္႔အခ်က္ကို သံသယ၀င္ၾကမည္ဆိုလွ်င္လည္း ထိုသို႔ သံသယ၀င္စရာ အေၾကာင္းျပခ်က္မ်ား ရွိပါသည္။ ေဒသေနလူထုအေနျဖင္႔ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ဆိုတာထက္ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ႏွင္႔ ဆက္စပ္ လ်က္ရွိေသာ အလုပ္အကိုင္၊ ရုပ္၀တၱဳ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈႏွင္႔ စီးပြားေရးဖူလံုမႈစေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ား အေပၚတြင္သာ ေဆြးေႏြးျငင္းခံုရန္ ဆႏၵရွိၾကသည္။ အထူးစီးပြားေရးုဇုန္သည္ ထိုအရာမ်ားကို အမွန္တကယ္ ေဆာင္က်ဥ္းလာျခင္းမရွိသည္႔အျပင္ ရြာသူရြာသားတို႔၏ လူမႈဘ၀ႏွင္႔အသက္ေမြးေက်ာင္း တို႔ကို ပိုမိုဆိုးရြားလာေစသလို အထူးစီးပြားေရးဇုန္ လံုး၀မရွိဘဲ အလုပ္အကိုင္၊ ရုပ္၀တၳဳဖြံ႔ၿဖိဳးမႈႏွင္႔ စီးပြားေရးဖူလံုမႈတို႔ကို ရရွိႏိုင္ေၾကာင္းလည္း အေထာက္အထားမ်ား ရွိသည္။
တနည္းဆိုရေသာ္ သုေတသနလုပ္ငန္းစဥ္၏ အဓိကအေၾကာင္းအရာ ေလးခ်က္ျဖစ္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္ရရွိမႈ ၊ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း၊ အလုပ္အကိုင္ႏွင္႔ လူမႈလိင္ သို႔မဟုတ္ က်ားမက႑တို႔ႏွင္႔ ဆက္ႏြယ္လ်က္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို ရြာသူရြာသားမ်ားအေနျဖင္႔ ေတာင္းဆိုထား သည္။ (ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူမႈလိင္ (သို႔မဟုတ္) က်ားမက႑ကို က်ားမက႑ဟုသာ ဆက္လက္သံုးစြဲ သြားမည္ျဖစ္သည္။
- ရွင္းလင္းေသာ စနစ္က်ေသာ တန္းတူညီမွ်ျဖစ္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ား
- ပြင္႔လင္းေသာ သာတူညီမွ် မွ်တေသာ ေလ်ာ္ေၾကးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား
- နဂိုမူလအေျခအေန ထက္ပိုမိုေကာင္းမြန္မွ ေျပာင္းေရႊ႕ရန္ (သို႔မဟုတ္) နဂိုလူမႈဘ၀ အရည္
- အေသြးမရလွ်င္ မေျပာင္းေရႊ႕ရန္
- ေဒသေနလူထုအား အက်ဳိးျဖစ္ထြန္းေစမည႔္ အလုပ္အကိုင္က႑ ႏွင္႔ အေျခခံ အေဆာက္အဦ
- မ်ားတြင္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံရန္
- ထား၀ယ္၏ ပိုမိုေကာင္းမြန္ေသာအနာဂတ္အတြက္ ရာထူးႀကီးငယ္၊ လူတန္းစား၊ အသက္
- အရြယ္ လူမႈလိင္ သို႔မဟုတ္ က်ားမက႑ မေရြး အခ်င္းခ်င္း ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ရန္
ရြာသူရြာသားမ်ား၏ ေယဘုယ် အျမင္သေဘာထား ႏွင္႔ ေမွ်ာ္လင္႔ခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ရန္၊ ရပ္ရြာအတြင္းရွိ မတူညီေသာ အုပ္စုမ်ားအၾကား ကြဲျပားေသာ ဆက္ဆံေရးႏွင္႔ အထူးစီးပြားေရးဇုန္ အေပၚ အျမင္မ်ားကို ပိုမို သိရွိေစရန္ ဤသုေတသနက ရည္ရြယ္သည္။ အေၾကာင္းအခ်က္ေလးခုႏွင္႔ဆက္ႏြယ္ေ သာ ေတြ႔ရွိခ်က္အက်ဥ္းမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။
အစီရင္ခံစာအျပည့္အစံုကို ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ဤေနရာ၌ ရယူပါ။
အစီရင္ခံစာအျပည့္အစံုကို အဂၤလိပ္ဘာသာျဖင့္ ဤေနရာ၌ ရယူပါ။
Announcements
28 February 2025
Asian NGO Network on National Human Rights Institutions , CSO Working Group on Independent National Human Rights Institution (Burma/Myanmar)
Open letter: Removal of the membership of the dis-accredited Myanmar National Human Rights Commission from the Southeast Asia National Human Rights Institution Forum
Progressive Voice is a participatory rights-based policy research and advocacy organization rooted in civil society, that maintains strong networks and relationships with grassroots organizations and community-based organizations throughout Myanmar. It acts as a bridge to the international community and international policymakers by amplifying voices from the ground, and advocating for a rights-based policy narrative.