25 January 2018
ညီညြတ္ေသာတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC) အေနျဖင့္ ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ အေျခခံႏုုိင္ငံေရးျပႆနာကုိ ႏုိင္ငံေရးနည္းအရ ညွိႏႈိင္းအေျဖရွာရာ၌ ဦးသိန္းစိန္အစုိးရလက္ထက္တြင္ တစ္ႏုိင္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးသေဘာတူစာခ်ဳပ္ (NCA) ကုိ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ခဲ့ၾကသည္။ မိမိတုိ႔ကုိယ္တုိင္ အားစုိက္ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ NCA မွတဆင့္ တည္ၿငိမ္ေသာႏုိင္ငံေရး ပတ္၀န္းက်င္ကုိ တည္ေဆာက္ၿပီး အဓိပၸါယ္ ျပည့္၀၍ အႏွစ္သာရရွိေသာ ႏုိင္ငံေရးေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲအဆင့္သုိ႔ တက္လွမ္းရန္ ေမွ်ာ္မွန္းထားပါသည္။ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရလက္ထက္တြင္ NCA စာခ်ဳပ္ မူၾကမ္းကို မူေခ်ာအျဖစ္ အစုိးရဖက္မွ တဖက္သတ္ အတည္ျပဳခဲ့သည့္အတြက္ အမ်ားစုပါ၀င္ လက္မွတ္ေရးထုိးႏုိင္သည့္အေနအထားကုိ မေရာက္ရွိခဲ့ေပ။ NCA စာခ်ဳပ္(မူၾကမ္း) တရား၀င္ ေဆြးေႏြး ညွိႏႈိင္းရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည့္ တစ္ႏုိင္ငံလုံးအပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆုိင္ရာညွိႏႈိင္းေရးကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ (NCCT) အဖြဲ႔၀င္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔အစည္း (၁၆) ဖြဲ႔အနက္ (၇) ဖြဲ႔ႏွင့္ NCCT အဖြ႔ဲ၀င္မဟုုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ဖြဲ႔ စုစုေပါင္း (၈) ဖြဲ႔ ပါ၀င္ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့ၾကသည္။
အဆုိပါအဖြဲ႔(၈)ဖြဲ႔ ႏွင့္ အစုိးရတုိ႔ၾကား NCA အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္မႈတြင္ အားနည္းခ်က္မ်ား ရွိေနျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ NCA ကုိ ပုိမုိခုိင္မာေစရန္ UNFC အေနျဖင့္ အဆုိျပဳခ်က္(၈)ခ်က္ျပဳလုပ္ကာ ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ညွိႏႈိင္းေဆြးေႏြးေရးကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ (DPN) က ႀကဳိးပမ္းေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ NLD အစုိးရ၏ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေကာ္မရွင္ (PC) ႏွင့္ DPN တုိ႔အၾကား အဆုိျပဳခ်က္(၈)ခ်က္ သေဘာတူညီမႈရရွိေစေရး အတြက္ ေဆြးေႏြးညွိႏႈိင္း ခဲ့သည္မွာ (၁၇) လေက်ာ္လြန္၍ တရား၀င္ေဆြးေႏြးပြဲ (၈)ႀကိမ္ေျမာက္ထိတုိင္ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ (၉)ႀကိမ္ေျမာက္ ေတြ႔ဆုံမႈကုိ ခ်ိန္းဆုိထားၿပီးမွ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ရကာ အႀကဳိညွိႏႈိင္းမႈပုံစံျဖင့္ ေဆာင္ရြက္၍ DPN ႏွင့္ PC တုိ႔အၾကား ေနာက္ဆုံးထစ္ဆုိ႔ေနသည့္ အဓိက အခ်က္တစ္ခ်က္ျဖစ္ေသာ “ဖက္ဒရယ္ဒီမုိကေရစီ” ေ၀ါဟာရႏွင့္ပတ္သက္၍ ႏွစ္ဖက္ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ားအဆင့္တြင္ ေတြ႔ဆုံညွိႏႈိင္းအေျဖရွာရန္ သေဘာတူခဲ့ၾကသည္။
အဆုိပါသေဘာတူညီမႈအရ ႏွစ္ဖက္ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ား ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးျခင္းျဖင့္ အေျဖရွာႏုုိင္မည္ဟု ယုံၾကည္ထားသည့္ “ဖက္ဒရယ္ဒီမုိကေရစီ” ေ၀ါဟာရ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ခ်က္မွာ ေအာက္ပါအတုိင္း ျဖစ္ပါသည္။ “ ဖက္ဒရယ္ ဒီမုိကေရစီ ” ေဝါဟာရအေပၚတြင္ အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းခ်က္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ျဖင့္ တိုင္းျပည္တည္ေဆာက္နိုင္ေရးအတြက္ နိုင္ငံတကာစံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ားကို ေလ့လာ၍ လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာနိုင္ငံ၏ ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္း၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒနွင့္ အျခားဥပေဒ ဆိုင္ရာမ်ား၊ ျပည္တြင္းစစ္နွင့္ မ်က္ေမွာက္ပကတိ အေျခအေနတု႔ိအား ကိုးကား၍ လည္းေကာင္း၊ “ ဖက္ဒရယ္ဒီမုိကေရစီ ” ဟူေသာေဝါဟာရ အေပၚ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုရာတြင္ ေအာက္ပါအေျခခံအခ်က္မ်ား မရွိမျဖစ္ ပါ ၀ င္ရမည္။
( ၁ ) ဖက္ဒရယ္စနစ္ျဖင့္ ႏိုင္ငံ / တိုင္းျပည္ တည္ေဆာက္ရာတြင္ အမ်ဳိးသားတန္းတူေရးႏွင့္ ကုိယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္တို႔ကုိ အျပည့္အဝ အာမခံခ်က္ ရွိရမည္။
( ၂ ) ဖက္ဒရယ္ျ ပည္ေထာင္စု၏ အခ်ဳပ္အျခာအဏာသည္ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စု၏ အဖြဲ႔ဝင္ ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ထိုျပည္နယ္မ်ား႐ွိ ျပည္သူလူထုထံမွ ဆင္းသက္ရမည္။
( ၃ ) ဖက္ဒရယ္ျ ပည္ေထာင္စု၏ သီးျခားလြတ္လပ္သည့္ အဖြဲ႔ဝင္ျပည္ေထာင္မ်ား မွ မိမိတို႔ဆႏၵအေလ်ာက္ လာေရာက္ပူးေပါင္းၿပီး အတူယွဥ္တြဲေနထုိင္သည့္ (Coming – Together) ပံုစံ ျဖစ္ရမည္။
( ၄ ) ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံေရးစနစ္ျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ ဖက္ဒရယျ္ပည္ေထာင္ စုထဲတြင္ ဒီမိုကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို က်င့္သံုးရမည္။ ( ၅ ) အခ်ဳိးညီအေျခခံေပၚတြင္သာ အခ်ဳိးမညီ ဖ က္ဒရယ္စနစ္ (Asymmetric Overlay on the Symmetric Structure) ကို တည္ေဆာက္ရမည္။
( ၆ ) ဖက္ဒရယျ္ပည္ေထာင္စုအာဏာကုိ အဖြဲ႔ဝင္ျပည္နယ္မ်ားက ကန႔္သတ္ပိုင္ခြင့္ရိွေသာ ဒီမုိကေရစီျဖင့္ လႊမ္းမုိးမႈအား ထိန္းခ်ဳပ္သည့္စနစ္ (Demos – Constraining) ကို က်င့္သံုးရမည္။
( ၇ ) လူမ်ဳိးေ ပါ င္းစုံ ေရ႐ွည္တည္တ့ံေသာခ်စ္ၾကည္ညီညြတ္ေရးကုိ ဦးတည္၍ လူဦးေရမ်ားေသာ လူမ်ဳိး တုိ႔က လူဦးေရနည္းေသာလူမ်ဳိး တု႔ိအေပၚ လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ မ႐ိွေစေရးအတြက္ လူမ်ဳိး စုတ႔ို၏ခံစားခြင့္ကို အကာအကြယ္ေပးသည့္ အေျခခံမူ႐ွိရမည္။
“ဖက္ဒရယ္ဒီမိုကေရစီ” ဆိုသည္မွာ ျပည္ေထာင္စုကို အမ်ိဳးသားတန္းတူေရးအေျခခံျဖင့္ အတူတကြ တည္ေဆာက္ရန္ အျပန္အလွန္ကတိက၀တ္ျပဳခဲ့ၾကေသာ တိုင္းရင္းသားေခါင္းေဆာင္ အားလံုး၏ဆႏၵျဖစ္သျဖင့္ ႀကိဳတင္သတ္မွတ္ခ်က္ (Precondition) တခုမဟုတ္ဘဲ ပင္လံုစိတ္ဓာတ္ကို ျပန္လည္ေဖာ္ေဆာင္ျခင္းျဖစ္သည္ဟု UNFC မွ မွတ္ယူေပသည္။
ဤသုိ႔ႏွစ္ဖက္ထိပ္သီးေခါင္းေဆာင္မ်ားေတြ႔ဆုံ၍ ညွိႏႈိင္းအေျဖရွာရန္ DPN ႏွင့္ PC တုိ႔အၾကား နည္းလမ္း မ်ဳိးစုံျဖင့္ ႀကဳိးပမ္းေနခ်ိန္အတြင္း အစုိးရတပ္မေတာ္ဘက္က အၾကပ္ကုိင္အေျဖရွာသည့္ နည္းလမ္းေဟာင္းျဖင့္ လုပ္ေဆာင္လာခဲ့ေသာေၾကာင့္ အႏွစ္သာ ရႏွင့္အဓိပၸါယ္ရွိေသာ ေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးမႈတုိ႔မွာ ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ရသည္။
အၾကပ္ကုိင္အေျဖရွာသည့္နည္းျဖင့္ ေရရွည္တည္တံ့ခုိင္ၿမဲေသာျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ တည္ေဆာက္ ႏုိင္မည္ မဟုုတ္ေပ။ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ NCA လမ္းေၾကာင္းတစ္ခုတည္းကုိ အေသဆုပ္ကုိင္ရပ္တည္ၿပီး နည္းလမ္းေဟာင္းမ်ားအတုိင္း ဖိအားေပးေလွ်ာက္လွမ္းေနမည္ဆုိပါက ဆုိးက်ဳိးသံသရာ တြင္ လည္ေနဦးမည္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ဖက္ဒရယ္ႏွင့္ဒီမုိကေရစီစနစ္ကုိအေျခခံေသာ ျပည္ေထာင္စုကုိ အႏွစ္သာရ ျပည့္၀ၿပီး အဓိပၸါယ္ရွိသည့္ႏုိင္ငံေရးေတြ႔ဆုံေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျဖင့္သာ တည္ေဆာက္ႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္ မိမိတုိ႔အေနျဖင့္ NCA လက္မွတ္ေရးထုိးရန္ အဆုိျပဳထားေသာ အဆုိျပဳခ်က္ (၈) ခ်က္ကုိ DPN ႏွင့္ PC တုိ႔၏ တရား၀င္ နိဂုံးခ်ဳပ္ႏုိင္ေရးအဆင့္ကုိ UNFC အတြင္း အေက်အလည္ ေဆြးေႏြးသြားၾကမည္ ျဖစ္ပါသည္။ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးရရွိရန္ အရင္းခံျဖစ္ေသာ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာကုိ ႏုိင္ငံေရးနည္းျဖင့္ အေျဖရွာေရးမူအေပၚ အခုိင္အမာ ရပ္တည္လွ်က္ ဖက္ဒရယ္ဒီမုိကေရစီျပည္ေထာင္စု ေပၚထြန္းေရးအတြက္ ဆက္လက္ႀကဳိးပမ္းသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။
ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ ညီညြတ္ေသာတုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ားဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC)
ဆက္သြယ္ရန္
ဦးထြန္းေဇာ္ – ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ ၀ င္ ဖုန္း +66(0)81 – 680 – 893 4
ႏုိင္ေအာင္မေငး – ဗဟုိအလုပ္အမႈေဆာင္ေကာ္မတီ ၀ င္ ဖုန္း +66(0)92 – 849 – 7352 , +95(0)9780098159
ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ ျမန္မာဘာသာကုိ ဤေနရာတြင္ ရယူႏိုင္သည္။
Download the statement in English HERE.
28 February 2025
Asian NGO Network on National Human Rights Institutions , CSO Working Group on Independent National Human Rights Institution (Burma/Myanmar)
Progressive Voice is a participatory rights-based policy research and advocacy organization rooted in civil society, that maintains strong networks and relationships with grassroots organizations and community-based organizations throughout Myanmar. It acts as a bridge to the international community and international policymakers by amplifying voices from the ground, and advocating for a rights-based policy narrative.