တိုင္းရင္းသား လူနည္းစု အုပ္စုမ်ားမွ အရပ္သားမ်ားသည္ တိုင္းျပည္၏ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းထဲတြင္  ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားတို႔၏ လက္ထ၌ဲ စစ္ရာဇဝတ္မႈမ်ားအပါအဝင္ ဆိုးရာြးေသာ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားႏွင့္ ႏွိပ္စက္ ညႇဥ္းပန္းမႈမ်ားကို ေတြ႕ ႀကံဳ ခံစားေနရေၾကာင္း မၾကာေသးမီက ပ႗ိပကၡျဖစ္ပြားမႈနယ္ေျမသို႔ သြားေရာက္ခဲ့သည့္ ခရီးစဥ္သံုးခု အေပၚ အေျခခံၿပီး Amnesty International မွ ယေန႔ သတင္းအသစ္တစ္ခုထဲတြင္ ဆိုထားပါသည္။

‘အရပ္သားမ်ား အားလံုး ေတြ ႕ ႀကံဳခံစားၾကရပါသည္ ’ – ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းတြင္  ပ ႗ ိပကၡ ၊ အိမ္ပစ္ရာပစ္ေျပာင္းေ ရႊ႕မႈ ႏွင့္ ခ်ိဳး ေဖာက္မႈမ်ားကို ျမန္မာ လက္နက္ကိုင္ တပ္မေတာ္ဟု သိရသည့္ တပ္မေတာ္ မွ စစ္သားမ်ားသည္ မည္သို႔ စီရင္ညွဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈ မ်ားႏွင့္မွ တရားမဝင္ေသာ စီရင္ကြပ္မ်က္ျခင္း၊ အရပ္သား ရြာမ်ားသို႔ လက္နက္ႀကီးမ်ားျဖင့္ ပစ္ခတ္ပစ္လြတ္ျခင္း၊ လႈပ္ရွားသာြး လာမႈႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ အခြင့္အလမ္းမ်ားအေပၚတြင္ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားျဖင့္ ဒဏ္ခတ္ျခင္းမ်ားထားရွိျခင္း စသည္တို႔အား အေသးစိတ္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

ထိုအခ်ိန္အေတာအတငြ္းမွာပင္ ဆန္႔က်င္မႈျပဳပါတီ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားအား ကူညီေထာက္ပံ့ျခင္းျပဳသည္ဟု ထင္ရသည့္ အခ်ိဳ႕ ေသာ တိုင္းရင္းသား အရပ္သားမ်ားအား အဓမၼေခၚေဆာင္သာြးျခင္း၊ အမ်ိဳးသားမ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ ကေလးမ်ားအား မိမိတို႔၏ တိုက္ပြဲ အင္အားထဲတြင္ အတင္းအက်ပ္ တပ္သားသစ္ စုေဆာင္းမႈျပဳၿပီး ပ႗ိပကၡထတဲငြ္ ရာြသားမ်ားအား “အေကာက္ခြန္မ်ား” စည္းၾကပ္ျပ႒ာန္းျခင္းျဖင့္ ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္ကာ ဆင္းရဲဆုတ္ယုတ္သြားေစေအာင္ ေဆာင္ရြက္ လုပ္ေဆာင္ၾကပါသည္။

“ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္းမွာ ပ႗ိပကၡနဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးေတြအေပၚ အၾကမ္းဖက္မႈေတြေၾကာင့္ လူ ၁၀၀,၀၀၀ ေလာက္က သူတို႔ရဲ႕ အိမ္နဲ႕ ရာေတကြေန ရုန္းထကြသ္ာြးၾကတယ္။ အဘက္ဘက္က အရပ္သားေတကြို ပ႗ိပကၡေတြရဲ႕အလယ္မွာ ကာကြယ္မႈေပးသင့္ ၿပီးေတာ့ အားနည္းေနၿပီးသားျဖစ္တဲ့လူဦးေရေတြကို ထိခိုက္မႈျဖစ္ေစတဲ့ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈအခြင့္အလမ္းရရွိျခင္းမွ ေန ကန္႔သတ္ခ်က္ ေတကြို ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြက ခ်က္ခ်င္း ရပ္ထားသင့္ပါၿပီ၊” ဟု Amnesty International မွ ကပ္ဆိုက္မႈ ကာလအား တံု႔ျပန္မႈ အႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ အႀကီးအကဲ Matthew Wells က ေျပာၾကားသာြးပါသည္။

“ႏိုင္ငံတကာရဲ႕အသိုင္းအဝိုင္းဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းမွာရွိတဲ့ ရိုဟင္းဂ်ာ လူနည္းစုေတြ ဆိုးဆိုးရာြးရာြး ေတြ႕ႀကံဳ ခံစားေနရတဲ့ ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို သိကၽြမ္းေနေပမယ့္လည္း ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းေတြမွာ တျခား တိုင္းရင္း သား လူနည္းစုေတြအေပၚ ထိပ္လန္႔စရာေကာင္းတဲ့ ဆင္တူရိုးမွား စစ္တပ္ရဲ႕ပစ္မွတ္ထားျခင္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။”

ၾသဂုတ္လ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၌ တရုတ္နယ္စပ္ရွိ ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ တိုက္ပြဲထပ္မံျဖစ္ေပၚၿပီးကတည္းက ၂၀၁၇ ခုႏွစ္၊ မတ္လႏွင့္ ေမလအၾကားတြင္ Amnesty International မွ အျဖစ္မွန္အေပၚ လူေတြ႕ေမးျမန္းျခင္းအင္တာဗ်ဴး ၁၄၀ ေက်ာ္အား ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ အဖြဲ႕အစည္းမွ တိုက္ပြဲေၾကာင့္ ၿမိဳ႕မ်ားႏွင့္ ရြာမ်ားအထဲရွိ ထိခိုက္မႈျဖစ္သည့္ဧရိယာမ်ားသို႔ အျပင္ ျပည္တြင္း စစ္ေၾကာင့္အိမ္ရာပစ္ ထြက္ေျပးတိမ္ေရွာင္သူ (IDP) မ်ားအတကြ္ စခန္း ၁၀ ခု သို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ၿပီး ဒုကၡ သည္မ်ားႏွင့္ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ား၊ လူထုေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ လူသားခ်င္း စာနာေထာကထ္ားမႈ အရာရွိမ်ားႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေဆးြ ေႏြးခဲ့ပါသည္။

 ေနရာေျပာင္းေရႊ႕ျခင္း ကပ္ဆိုက္ေသာကာလ  

၉၈,၀၀၀ ထက္မကေသာ အရပ္သားမ်ားသည္ ေလာေလာဆယ္တြင္ ျပင္းထန္ေသာ ျမန္မာတပ္မေတာ္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ ပိုင္း နယ္ေျမထဲတြင္ မ်ိဳးစံုေသာ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ား ကခ်င ္လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (KIA) အပါအဝင္ တေအာင္း အမ်ိဳးသား လြတ္ေျမာက္ေရး တပ္မေတာ္ (TNLA)၊ ရခိုင္ တပ္မေတာ္ (AA) ႏွင့္ ျမန္မာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကရက္တစ္ မဟာမိတ္ တပမ္ေတာ္ (MNDAA) မ်ားတို႔၏ တိုက္ပြဲအၾကားတြင္ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနၾကပါသည္။

ျမန္မာအစိုးရသည္ စစ္ေၾကာင့္အိမ္ရာပစ္ ထြက္ေျပးတိမ္ေရွာင္သူမ်ား အမ်ားစုတို႔အတြက္ ထိခိုက္မႈျဖစ္သည့္ နယ္ေျမမ်ား၊ အထူး သျဖင့္ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားမွ ထိန္းခ်ဳပ္ထားသည့္ နယ္ေျမမ်ားသို႔ လူသားခ်င္း စာနာေထာကထ္ားမႈ အခြင့္ အလမ္းမ်ား ရရွိျခင္း မွ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားထားရွိျခင္းျဖင့္ အခက္အခမဲ်ားကို ပိုမိုဆိုးဝါးေစခဲ့ပါသည္။ ဤတြင္ အေရးေပၚ အေျခအေနမ်ားသို႔ လ်င္ျမန္စာြ တံု႕ျပန္မႈျပဳရန္ႏွင့္ လိုအပ္သည့္ လူသားခ်င္း စာနာေထာက္ထားမႈ အကူအညီမ်ားျဖစ္သည့္ ခိုလႈံရာေဂဟာ၊ ေရႏွင့္ ေရဆိုးႏုတ္ စနစ္မ်ား ရရွိရန္ မိမိတို႔၏ လုပ္ႏိုင္စြမ္းအား ေလ်ာ့ပါးေစခဲ့ေၾကာင္း လူသားခ်င္း ေထာက္ထားစာနာမႈ အရာရွိမ်ားမွ ဆိုပါသည္။

ျမန္မာစစ္တပ္၏ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား  

ႏိိုဝင္ဘာလ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္၊ တိုက္ပြဲ အရွိန္ျမင့္လာခဲ့ ကတည္းက ျမန္မာတပ္မေတာ္သည္ အရပ္သားမ်ားအေပၚ ဆန္႔က်င္ၿပီး ကမ္း ကုန္ေသာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ စစ္ရာဇဝတ္မႈ အတိုင္းအတာအထိပင္လွ်င္ က်ဴးလြန္ခဲ့ၿပီး၊ ၎သည္ ေမလ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ထဲတြင္ ဆက္လက္ ျပဳလုပ္သည့္ Amnesty International ၏ ေနာက္ဆံုး သုေတသနျပဳမႈ မွတစ္ဆင့္ ျဖစ္ပါသည္။

အစီရင္ခံတင္ျပခ်က္တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း၌ ျမန္မာစစ္တပ္မွ စစ္သားမ်ားသည္ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ားမွအရပ္သား မ်ားကို ထင္ရာျမင္ရာ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားၿပီး ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းျခင္းျပဳသည့္ ျဖစ္ရပ္ ကိုးခုအား တင္ျပထားပါသည္။

၂၀၁၆ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလကုန္ပိုင္းတြင္ မုန္းကိုးၿမိဳ႕၌ ထိမ္းျမားမဂၤလာပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္ေနၾကသည့္ အမ်ိဳးသား ၁၅၀ ဦး၊ အမ်ိဳးသမီး ႏွင့္ ကေလးမ်ားကို စစ္တပ္မွ ထင္ရာျမင္ရာ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားပါသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသားမ်ားအား ျပန္လႊတ္လိုက္ၿပီး သည့္ေနာက္ စစ္တပ္မွ က်န္ရွိေနသည့္ အမ်ိဳးသားမ်ား၊ ထို႔အျပင္ အခ်ိဳ႕ေသာ တိုင္းရင္းသားအုပ္စုမ်ားမွ အမ်ိဳးသားမ်ား အပါအဝင္ တို႔အား ေတာင္ထိပ္၏ ေျခရင္း ပစ္ခတ္ရာ အနားတစ္ေလွ်ာက္အတြင္းပိုင္း၌ ဒိုင္းလႊားအျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့သည္ – အခ်ိဳ႕မွာ ေသဆံုးခဲ့ ၾကရၿပီး အျခားမ်ားမွာလည္း ေသနတ္ႏွင့္ လက္ပစ္ဗံုးမီးမ်ားတို႔ေၾကာင့္ ျပင္းထန္စြာ ဒဏ္ရာရခဲ့ၾကပါသည္။

၂၀၁၆ ခုႏွစ္-ႏွစ္လယ္ပိုင္း ကတည္းက ျမန္မာစစ္တပ္မွ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစု အရပ္သားမ်ားအား အတင္းအက်ပ္ျဖင့္ ေပ်ာက္ ကြယ္ သြားေစသည့္ ျဖစ္ရပ္ႏွစ္ခုႏွင့္ တရားမဝင္ ကြပ္မ်က္ျခင္းျပဳသည့္ ျဖစ္ရပ္ေလးခု၊ ဤတြင္ ခံရသူသားေကာင္ အနည္းဆံုး ၂၅ ဦးပါဝင္သည္ တို႔အား အစီရင္ခံသတင္းတြင္လည္း တင္ျပထားပါသည္။

၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလကုန္ပိုင္းတြင္ နမ္းက်ယ္ဟိုရြာ၌ အမ်ိဳးသား လူငယ္ ဆယ့္ရွစ္ဦးတို႔အား အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈ ျပဳခဲ့ပါသည္။ ျမန္မာစစ္တပ္မွ စစ္သား ၁၀၀ ခန္႔တို႔သည္ MNDAA ႏွင့္ အနီးအနားတြင္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားျပဳၿပီးသည့္ေနာက္ ရာြထသဲို႔ ဝငလ္ာေၾကာင္း Amnesty International ႏွင့္ လူေတြ႕ေမးျမန္းျခင္းအင္တာဗ်ဴးျပဳခဲ့သည့္ မ်က္ျမင္သက္ေသႏွစ္ဦးက ဆိုပါသည္။ ရြာအမ်ားစု၊ အမ်ိဳးသမီးႏွင့္ ကေလးမ်ားအပါအဝင္တို႔သည္ တိုက္ပြဲနီးကပ္လာသည့္အတြက္ ထြက္ေျပးခဲ့ၾကပါသည္၊ အသက္ႀကီး သူ အမ်ိဳးသားမ်ားအား သာြးခငြ့္ျပဳၿပီးေနာက္ စစ္သားမ်ားသည္ အမ်ိဳးသားလငူယ္မ်ားအား ေသနတ္ျဖင့္ေထာက္၍ ခ်ီတက္ သာြး ေစခ့သဲည္။ ထို႔ေနာက္ မၾကာမီအတြင္းမွာပင္ စစ္သားမ်ား ထြက္သြားသည့္ေနရာဘက္မွေန ေသနတ္သံကို ထြက္ေျပးလာသည့္ ရာြသားမ်ားက ၾကားခ့ရဲပါသည္။

အသက္ရွင္က်န္ရစ္ေနသူ ရြာသားမ်ားသည္ နယ္စပ္ကိုျဖတ္ၿပီး တရုတ္ႏိုင္ငံဘက္သို႔ ထြက္ေျပးလာခဲ့ၾကၿပီး ရက္သတၲပတ္ အနည္းငယ္ ၾကာၿပီးေနာက္မွ မိမိတို႔ ျပန္လာသည့္အခါ ရုပ္အေလာင္းမ်ားျဖင့္ ပံုထားသည့္ သခၤ်ိဳင္း ႏွစ္ခုကို ေတြ႕ရွိခဲ့ရပါသည္။

“တူးျခစ္တဲ့ အရုပ္ေလာင္းလိုပံုစံကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔ ေတြ႕ခ့ပဲါတယ္။ [အဲဒီမွာ] အရိုးေတြရွိတယ္၊ ဒါေပမယ့္ ျပာမႈန္႕ေတာင္ျဖစ္သာြးၿပီ။ [ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္း] တခ်ိဳ႕ေတြကို ကၽြႏ္ုပ္တို႔ေတြ႕ရပါတယ္။ … လူ ၁၈ ဦး ေပ်ာက္ဆံုးသြားကတည္း ကၽြႏ္ုပ္တို႔ သိလိုက္ၿပီ၊” ဟု
အသက္ႀကီးသူ ရြာသားတစ္ဦးမွ Amnesty International အား ေျပာျပခဲ့ပါသည္။

ထို႔ျပင္ ျမန္မာစစ္တပ္သည္ ေမာ္တာအေျမာက္ဆံမ်ား ခ်ိန္ရြယ္ပစ္ခတ္သည့္အခါတြင္ အရပ္သားႏွင့္ စစ္သား အၾကား သဲသဲကြဲကြဲ ပိုင္းျခားသိျမင္ႏိုင္မႈမရွိျခင္းအားျဖင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူသားခ်င္းစာနာေထာက္ထားမႈ ဥပေဒအား ဤသို႔ ထပ္ကာတလလဲ ဲခ်ိဳး ေဖာက္မႈ ျပဳခဲ့ေၾကာင္း အစီရင္ခံသတင္းတြင္ တင္ျပထားပါသည္။

သာဓကတစ္ခုအေနျဖင့္ဆိုရလွ်င္ ဇန္နဝါရီလ ၁၂ ရက္၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း၊ ဟိုေခ်ာင္းရြာ၌ ပြဲတစ္ခု အတြက္ ရြာသားမ်ားစုေဝးေနၾကသည့္ေနရာသို႔ ေမာ္တာအေျမာက္ဆံမ်ားျဖင့္ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာပစ္ခတ္ခဲ့ရာ ေယာက်္ားငယ္ ေလးတစ္ဦးအပါအဝင္ အရပ္သားႏွစ္ဦး ေသဆံုးခဲ့ရၿပီး အနည္းဆံုး ေနာက္ထပ္ ရွစ္ဦး ထိခိုက္ဒဏ္ရာရရွိခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္လည္း ထိုအေျမာက္ဆံမ်ား ပစ္ခတ္ျခင္းအတြက္ တာဝန္ယူရန္ ျမန္မာ စစ္တပ္မွ ျငင္းပယ္ခဲ့ပါသည္၊ မ်က္ျမင္သက္ေသ၏ အေထာက္ အထားႏွင့္ Amnesty International မွ ေမာ္တာအေျမာက္ဆံမ်ားတို႔၏ အပိုင္းအစမ်ားအား ေလ့လာၾကည့္ရွဳခဲ့ရသည့္ အေပၚ မူတည၍္ ေဝဖန္ျပစ္တင္ရန္ ဧကန္မုခ်ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ထို႔အျပင္ စစ္တပ္သည္ ရာြးသားမ်ားအား စစမ္ႈမထမ္းမေနရဥပေဒျဖင့္ စစ္မႈထမ္းေစကာ အထမ္းသမားမ်ားႏွင့္ လမး္ျပမ်ား အျဖစ္ အတင္းအက်ပ္ ခိုင္းေစခဲ့ၿပီး လုပ္စဥ္တြင္ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းျခင္းမ်ား အပါအဝင္ အျခားေသာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားႏွင့္ ဆက္စပ္ပါသည္။ ႏိုဝင္ဘာလ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ထဲ၌ စစ္တပ္မွစစ္သားမ်ားမွ ကခ်င္အမ်ိဳးသား ေလးဦးအား အတင္းအက်ပ္ လမ္းျပအျဖစ္ ခိုင္းေစေနစဥ္ TNLA မွ ယူနစ္သို႔ တိုက္ခိုက္မႈျပဳခဲ့သည္။ စစ္သားမ်ားက အမ်ိဳးသားေလးဦးအား မိမိတို႔၏တည္ရွိသည့္ေနရာအတြက္ အခ်က္ျပ ေနသည္ဟု ျပစ္တင္ကာ မိမိတို႔အား ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ ရိုက္ႏွက္ၿပီး သံုးဦးအား မိမိတို႔၏မ်က္ႏွာကို မုတ္ဆိတ္ရိတ္ဓါးျဖင့္ လွီး ျခင္းမ်ား ျပဳခဲ့ပါသည။္

စစတ္ပ္ ၃၃ ႏွင့္ ၉၉ တပမ္ေတာ္ ေျခလ်င္တပ္ (Light Infantry Divisions) သည္ အရပ္သားမ်ားအား ထပ္ခါတလလဲဲနွင့္ မ်ားစြာေသာ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း စစ္သားမ်ားႏွင့္ တပ္မွဴးမ်ားသည္ စံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္းအား မည္သည့္ အခါမွ် နီးပါး ရင္ဆိုင္တာဝန္ယူျခင္း မရွိသကဲ့သို႔ တရားစြဲဆိုျခင္းမ်ား အလြန္နည္းပါးၿပီး စစ္ရာဇဝတ္မႈမ်ားကို ပို၍ က်ဴးလြန္ခဲ့ ၾကပါသည္။

“ဆယ္စုႏွစ္တစ္စုလံုး ျမန္မာ စစ္တပ္ဟာ လံုး၀ ဒဏ္ခတ္မခံရဘဲ ေနခဲ့တယ္။ ဒါေတြကို ၾကမ္းၾကဳတ္ရက္စက္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ တာဝန္ရွိတဲ့သူေတြနဲ႕အတူ ခ်က္ခ်င္း ေျပာင္းလဲသင့္တယ္။ ၿပီးေတာ့ UN-ထူေထာင္ခဲ့သည့္ သီးျခားလြတ္လပ္ေရး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အျဖစ္မွန္ ေဖာ္ထုတ္ျခင္း မစ္ရွင္ သို႔ အေႏွာင္အဖဲြ႕မရွိ ဝင္ေရာက္ရန္အခြင့္အလမ္း ရွိေၾကာင္းကိုလည္း ျမန္မာ အစိုးရက ေသခ်ာေအာင္ ျပဳလုပ္သင့္ပါတယ္၊” ဟု Matthew Wells က ဆိုပါသည္။

လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားတို႔၏ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ား

ေျမာက္မ်ားစြာေသာ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစုမွ အရပ္သားမ်ားသည္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕မ်ားအား မိမိတို႔၏ ကာကြယ္ေပးသူမ်ား ျဖစ္ သည္ဟု ထင္ရပါေသာ္လည္း ဤအဖြဲ႕မ်ားတို႔၏ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကိုပါ မိမိတို႔ ေတြ႕ႀကံဳခံစားၾကရပါသည္။

အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ားတို႔သည္ စစ္မႈမထမ္းမေနရဥပေဒျဖင့္ ကေလးမ်ားအား အပါအဝင္ စစ္မႈထမ္းေစၿပီး ပ႗ိပကၡ ေၾကာင့္ အားနည္းေနၿပီးသား ရြာသားမ်ားႏွင့္ ေဈးသည္မ်ားအေပၚ အခြန္ေကာက္ခံျခင္း၊ ၿခိမ္းေျခာက္၍ ေငြႏွင့္ ကုန္စည္မ်ား ညႇိယူ ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။

ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းတြင္ ျဖစ္ပြားသည့္ တိုက္ပြဲေၾကာင့္ အရပ္သားမ်ားတို႔အေပၚ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ ႏွစ္ဖြဲ႕တို႔၏ အဓမၼေသြးေဆာင္ျခင္းမ်ား အားလံုးေပါင္း ၄၅ ခု အား Amnesty International မွ မွတ္တမ္းတင္ထားပါသည္။ လူမ်ားတို႔သည္ အဖဲြ႕လိုက္ျဖင့္ ေခၚေဆာင္သြားျခင္းခံရပါသည္။ လေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာျမင့္ၿပီးသည့္ေနာက္ မိမိတို႔မည္သည့္ ေနရာသို႔ေရာက္ရွိသည့္ အေၾကာင္းအခ်က္မ်ားကို မိမိတို႔၏မိသားစုမ်ားက သတင္းမရရွိၾကဘဲ ေသဆံုးမႈမ်ားျဖင့္ အဆံုးသတ္သြားရသည့္ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾက မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။

ေျမျမဳပ္ဗံုးသီးမ်ားႏွင့္ လက္တန္း ေပါက္ကြဲသည့္ ကိရိယာမ်ား (IEDs)

ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕မ်ား ႏွစ္ဘက္စလံုးတို႔သည္ ကေလးမ်ားအပါအဝင္၊ မိသားစု စိုက္ပ်ိဳးေျမသို႔ အလုပ္သာြးသည့္ သို႔မဟုတ္ စစ္ေၾကာင့္ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ၿပီးေနာက္ ျပန္လာသည့္ အရပ္သားမ်ားကို မၾကာခဏ ထိခိုက္ဒဏ္ ရာ ျဖစ္ေစသည့္  ေျမျမဳပ္ဗံုးသီးမ်ား-ကဲ့သို႔ လက္နက္မ်ား၊ လူသတ္ ေျမျမဳပ္ဗံုးသီးလက္နက္ပစၥည္းမ်ား သို႔မဟုတ္ လက္တန္း ေပါက္ကြဲသည့္ ကိရိယာမ်ား (IEDs) တပ္ဆင္ျခင္းမ်ားကို အသံုးျပဳပါသည္။ ျမန္မာစစ္တပ္တစ္ခုတည္းသာလွ်င္ ကမၻာအႏွံ ့တငြ္ ေျမာက္ကိုးရီးယား၊ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္အတူ လူသတ္ ေျမျမဳပ္ဗံုးသီးလက္နက္ပစၥည္းမ်ားကို အသံုးျပဳေနဆဲျဖစ္ေသာ ထိန္းရ သိမ္းရခက္သည့္ တပ္ဖြဲ႕တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။ Amnesty International အေနျဖင့္ အဘက္ဘက္မွအဖြဲ႕မ်ားအားလံုးကို မိမိတို႔၏ လုပ္ရပ္မ်ားကို ရပ္တန္႔ရန္၊ လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕ေစသည့္ ရွင္းလင္းျခင္းမ်ားႏွင့္ ျမန္မာအတြက္ တစ္ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ မိုင္းဗံုး တားျမစ္ မိန္႔ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (Mine Ban Treaty) သို႔ လက္ခံရန္ ေတာင္းဆိုေနပါသည္။

ပ႗ိပကၡျဖစ္သည့္ အဘက္ဘက္မွ အဖြဲ႕မ်ားအားလံုးတို႔သည္ အရပ္သားမ်ားကိုဆန္႔က်င္သည့္ အၾကမ္းဖက္မႈႏွင့္ ခ်ိဳးေဖာက္မႈပံုစံ မ်ား အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔အား အဆံုးသတ္လိုက္ရမည္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာအာဏာပိုင္မ်ားမွ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈျဖင့္ ဒဏ္ခတ္မခံရသည့္ သံသရာ၊ ထို႔အျပင္ အဘက္ဘကမ္ွအဖဲြ႕မ်ားအားလံုးမွ ပ႗ိပကၡမ်ားသို႔ အၾကမ္းဖက္မႈျပဳလုပ္ျခင္းမ်ားတို႔မွ အဆံုးသတ္ လိုက္ရပါမည္။

UN လူ႕အခြင့္အေရးမ်ား ေကာင္စီ အေနျဖင့္ မၾကာေသးမွီက မိမိတို႔ ေၾကျငာထားသည့္ သီးျခားလတြ္လပ္ေရး၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အျဖစ္မွန္ ေဖာ္ထုတ္ျခင္း မစ္ရွင္ အတိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းတို႔၌ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနသည့္ ပ႗ိပကၡ ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ားကို အျပည့္အဝ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈမ်ား ျပဳလုပ္သြားေၾကာင္း ေသခ်ာေစရပါမည္။ နယ္ေျမအတြင္းရွိ UN အဖဲြ႕အစည္း မ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာ အလွဴရွင္ ႏိုင္ငံမ်ား အေနျဖင့္လည္း လူသားခ်င္း စာနာေထာကထ္ားမႈ ရရွိခြင့္ အေပၚ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ားအား ရပ္တန္႔ေစရမည္ ျဖစ္ၿပီး ပ႗ိပကၡေၾကာင့္ ထိခိုက္မႈျဖစ္သည့္ ယင္းေနရာမ်ားသို႔ မိမိတို႔၏ အကူအညီေပးမႈအား တိုးျမႇင့္ေစရပါမည္။

“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကလည္း ဆက္လက္ျပဳလုပ္ေနဆဲျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ အေပၚ ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ ခ့ပဲါတယ္ – သို႔ေသာ္လည္း ေအာင္ျမင္ခ်င္တယ္ဆိုလွ်င္ တာဝန္ယူမႈထဲမွာ အေျခခံထားရမယ္ျဖစ္ၿပီးေတာ့ တိုင္းရင္းသား လူနည္းစု ေတ ြအပါအဝင္ အရပ္သားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ေလးစားသမႈ ေပးရမာွ ျဖစ္ပါတယ္၊” ဟု Matthew Wells မွ ဆိုခဲ့ပါသည္။

အယ္ဒီတာသို ႔ အမွာစာ –  Amnesty International မွ ေျပာေရးဆိုခြင့္ ရွိသူမ်ားႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ေဒသဆိုင္ရာ လူသားခ်င္း စာနာေထာကထ္ားမႈ အဖဲြ႕အစည္းမ်ားသည္ လူေတြ႕ေမးျမန္းျခင္း အင္တာဗ်ဴးအတကြ္ ေတြ႕ဆံုခြင့္ရရွိႏိုင္ပါသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္းသို႔ မၾကာေသးမီကွ Amnesty International ၏ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္သုေတသန တာဝန္ မစ္ရွင္မွ လက္ေရြးစင္ ဓါတ္ပံုမ်ားႏွင့္ ဗြီဒီယို ရုပ္ရွင္မ်ားကိုလည္း ရရွိႏိုင္ပါသည္ – ေက်းဇူးျပဳၿပးီ [email protected] သို႔ ဆက္သယြ္ပါ။

ျပည္သူ႕ မွတ္တမ္း 

ေနာက္ထပ္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ား အတကြ္ သို႔မဟုတ္ လူေတြ႕ေမးျမန္းျခငး္အင္တာဗ်ဴး စီစဥ္ရန္အတကြ္ ေက်းဇူးျပဳၿပီး လန္ဒန္၊ UK ရွိ သတင္းေရးရာ ရံုးခန္းသို႔ ေအာက္ပါမွတစဆ္င့္ ေခၚဆိုမႈျပဳပါ –  +44 20 7413 5566 သို႔မဟုတ္  အီးေမးလ္ – [email protected]  တီတြာ – @amnestypress အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အတြင္းေရးမွဴး (International Secretariat)၊ Amnesty International, 1 Easton St., London WC1X 0DW, UK

သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ ျမန္မာဘာသာကုိ ဤေနရာတြင္ ရယူႏုိင္သည္။