အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ေပါင္းကူး၊ ကရင္သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရးဆိုင္ရာလႈပ္ရွားမႈ ကြန္ရက္ (KESAN) ၊ ဒို႔ေျမကြန္ရက္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္္ တာဝန္ယူမႈ၊ တာဝန္ခံမႈဆိုင္ရာ အရပ္ဘက္ မဟာမိတ္အဖြဲ႕ (MATA) သည္ ဧၿပီ ၂၈ ရက္ေန႔တြင္ ျပဳလုပ္မည့္ အီးယူ-ျမန္မာ ႏွစ္ဘက္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ကာကြယ္ေပးေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ (Investment Protection Agreement (IPA)) ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေနာက္ဆံုးအေျခအေနအား အက်ဥ္းခ်ဳပ္ ေျပာၾကားသြားမည့္ အစီအစဥ္သို႔ တက္ေရာက္ႏိုင္ျခင္းမရွိပါဟု ဥေရာပသမၼဂၢေကာ္မရွင္အား အေၾကာင္းၾကားခဲ့ပါသည္။

“ကြ်န္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ ယခုလက္ရွိ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေျခအေနနဲ႔ ခ်ိန္ထိုးၿပီး စဥ္းစားလိုက္ရင္ ဒီအခ်ိန္က ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈကာကြယ္ေပးတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ေတြ ခ်ဳပ္ဖို႔သင့္ေလ်ာ္တဲ့ အခ်ိန္မဟုတ္ဘူးလို႔ ခဏခဏ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဒီမုိကေရစီထြန္းကားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေနရဆဲ ျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ႀကိဳးစားတည္ေဆာက္ေနရဆဲလည္း ျဖစ္တယ္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးေတြ၊ သေဘာ ဆႏၵေတြကို အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး ခို္င္ျမဲတည္တံ့တဲ့ ႏိုင္ငံျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ မူဝါဒခ်မွတ္တာေတြ ျပင္ဆင္တာေတြ အမ်ားႀကီးလုပ္ရဦးမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလိုရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြ လက္္မွတ္ေရးထိုးလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ လက္ရွိလုပ္ေနတဲ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးျဖစ္စဥ္ေတြကို အက်ပ္႐ိုက္ ေစႏုိင္တယ္။ ရပ္တန္႔သြားေစႏိုင္ပါတယ္” (ေဒါက္တာေက်ာ္သူ၊ ေပါင္းကူး)

“ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမင္တာကေတာ့ အခုလုပ္ေနတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ကာကြယ္ေပးတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္စာခ်ဳပ္ ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးပြဲေတြက ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ တာဝန္ခံမႈ၊ တာဝန္ယူမႈ မရွိတာကို ေတြ႕ရတယ္။ ဒါေတြမရွိေတာ့ ကြ်န္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔လည္း အဓိပၸါယ္ရွိတဲ့ ေဆြးေႏြးမႈေတြလုပ္ဖို႔ အတားအဆီးျဖစ္ေစတယ္လို႔ ျမင္တယ္” (ေစာအဲလက္စ္၊ Kesan)

၂၀၁၄ တြင္ European Ombudsman ေခၚ ဥေရာပသမၼဂၢေအာက္ရွိ ဌာနမ်ား၊ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ တိုင္ၾကားလွ်င္ စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္တာဝန္ရွိသည့္ အရာရွိမွ ဥေရာပသမၼဂၢေကာ္မရွင္ႏွင့္ေကာင္စီအား အတၱလန္တစ္ဝန္းက်င္ႏိုင္ငံမ်ား ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ မိတ္ဖက္သေဘာတူညီမႈ (TTIP) ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးမႈမ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိေသာေၾကာင့္ တရားဝင္စံုစမ္း စစ္ေဆးျခင္း ျပဳလုပ္ခဲ့ပါသည္။ ကေနဒါ၊ မကၠစီကို၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ အင္ဒိုနီးရွားစသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးသည့္ျဖစ္စဥ္မွာ တိုးတက္မႈ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္၍ အလြန္လွ်ဳိ႕ဝွက္စြာ လုပ္ေဆာင္သြားသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ႏွစ္ဖက္ညိႇႏိႈင္းေဆြးေႏြးမည့္ရက္အား ႀကိဳတင္အသိမေပးျခင္း၊ ဥေရာပသမၼဂၢ၏ ရပ္တည္ခ်က္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားကိုလည္း လူထုအားအသိမေပးျခင္း၊ ေနာက္ဆံုးေဆြးေႏြးသည့္ ညိႇႏိႈင္းအစည္းအေဝး၏ ရလဒ္မွ လြဲ၍ ယခင္ေဆြးေႏြးမႈမ်ား၏ ရလဒ္မ်ားကို ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ အစီရင္ခံမႈမရွိျခင္း စသည္တို႔ကို ေတြ႕ရပါသည္။

ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံႏွင့္ ညိႇႏိႈ္င္းေဆြးေႏြးျခင္းအား လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေနေသာေၾကာင့္ ရပ္ထားေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရွမ္းျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္တြင္ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ေပၚေနဆဲျဖစ္ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈမ်ားကို ေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္း မရွိေသးေသာ္လည္း ဥေရာပသမၼဂၢအေနျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ သေဘာတူလက္မွတ္ထိုးရန္အတြက္မူ ဆက္လက္ သြားေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ယခု ၅ ႀကိမ္ေျမာက္ ညိႇႏိႈင္းအစည္းအေ၀းျပဳလုပ္မည့္အစီစဥ္ကို Politico မဂၢဇင္းတြင္ ဥေရာပသမၼဂၢ မီဒီယာေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူမွ အနည္းငယ္ထည့္ေဆြးေႏြးသြားသည္မွ တစ္ဆင့္သာ ဦးစြာသိခဲ့ရပါသည္။ ထို႔ေနာက္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ဥေရာပသမၼဂၢေကာ္မရွင္၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ မူ၀ါဒါဆိုင္ရာဌာန၏ ဦးေဆာင္သူ Mr. Carlo Pettinato အား ညိႇႏိႈင္းမႈျဖစ္စဥ္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ မရွိသည္ကို စိုးရိမ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည့္စာကို ပို႔ခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႔အထိ ျပန္စာမရေသးပါ။

ထို႕အျပင္ ျမန္မာအရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ယခုဖိတ္ၾကားမႈမွာ အလြန္အခ်ိန္ကပ္၍ အေၾကာင္းၾကား သည္ဟု ထင္ပါသည္။ “ရင္းႏွီးျမႇဳပ္နွံမႈသေဘာတူညီမႈ စာခ်ဳပ္မွာပါတဲ့ စာသား၊ စာပိုဒ္ေတြက နည္းပညာ အလြန္ဆန္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ႀကိဳတင္ေလ့လာႏိုင္ၿပီး သက္ဆုိင္ရာပညာရွင္မ်ားနဲ႔ ေဆြးေႏြးလို႔ရေအာင္ မပို႔ထားရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔အေနနဲ႔ အခုလိုအစည္းအေဝးမွာ အဓိပၸါယ္ရွိရွိ ဝင္ေဆြးေႏြးႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲပါတယ္။” (စည္သူ၊ ဒို႔ေျမကြန္ယက္)

ျမန္မာႏိုင္ငံရွိအရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ဥေရာပသမၼဂၢေကာ္မရွင္ႏွင့္ ယခုျပဳလုပ္ေနေသာ ညိႇႏိႈင္းသည့္ ျဖစ္စဥ္အား ပို၍ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိႏိုင္ရန္ႏွင့္ တာဝန္ခံမႈ၊ တာဝန္ယူမႈ ပိုမိုအားေကာင္းလာႏိုင္ရန္အတြက္ ေဆြးေႏြးသြားရန္ ဖိတ္ေခၚလ်က္ရွိပါသည္။

ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားအေနျဖင့္ ဥေရာပသမၼဂၢေကာ္မရွင္အား ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို ေတာင္းဆိုပါသည္။
၁) ဥေရာပသမၼဂၢႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံၾကားညိႇႏိႈင္းထားေသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္နွံမႈကာကြယ္ေပးေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ၾကမ္း အား ျပည္သူမ်ားကိုခ်ျပရန္ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ျပည္သူမ်ားနားလည္ႏုိင္ရန္အတြက္ ျမန္မာဘာသာ ျပန္ေပးရန္။
၂) ျပည္သူအားလံုး၏ စိုးရိမ္မႈမ်ားကို နားေထာင္ၿပီး ထည့္သြင္းစဥ္းစားေပးႏုိင္သည့္ အဓိပၸါယ္ျပည့္ဝေသာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ရန္။
၃) အစိုးရအေနျဖင့္ ျပည္သူမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားကာကြယ္ႏိုင္၍ တာဝန္ခံမႈရွိေစရန္ ယခင္ေတာင္းဆိုခဲ့ေသာ လူ႔အခြင့္အေရးအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈဆိုင္ရာ ဆန္းစစ္ခ်က္ျပဳလုပ္ရန္။
၄) ႏွစ္ဘက္ညိႇႏိႈင္းမႈျဖစ္စဥ္အား ပြင့္လင္းျမင္သာစြာႏွင့္ တာဝန္ယူမႈ၊ တာဝန္ခံမႈအားေကာင္းစြာျပဳလုပ္ရန္။
၅) ညိႇႏိႈင္းမႈျဖစ္စဥ္အား ဥေရာပသမၼဂၢမွ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ပံ့ပိုးေပးေနသည့္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ အမ်ိဳးသား ရင္ၾကားေစ့ေရး တည္ေဆာက္သည့္ျဖစ္စဥ္တြင္ သိသာေသာ တိုးတက္မႈ မရွိမျခင္း ရပ္တန္႔ထားရန္။

ဆက္သြယ္ရန္
ေဒါက္တာေက်ာ္သူ (ေပါင္းကူး) – 092 043 709
ေစာအဲလက္စ္ (KESAN) – 09 761 770 115
သန္႔စင္ (MATA) – 09 422 190 691
စည္သူ (ဒို႕ေျမကြန္ရက္) – 09 795 544 087